Feedbacks 2016

Feedback -2016
I would like to express my deep gratitude for being invited to the 2nd edition of the international Poetry Festival “Poetry and Wine” in Rahovecin September this year.

I was impressed by the high standard of this festival and also by the friendly attitude I was met with. The programs were well organized.

I have been invited to almost all important poetry festivals in the world, and it is a pleasure for me to say that the festival in Rahovec is among the best organized international festivals of its kind.

During the fesival was a translation into Albanian of one of my poetry books launched. It is really important to build up such a “diplomacy of poetry” in translating and publishing potry from different countries and cultures. This is to build a bridge of understanding and peace-making. Also I was deeply touched and happy for receiving the Golden Grape Award 2016.

It is my sincere hope that this international poetry festival will be given the necessary economical and political fundament for the future. The world needs this festival, and the Balkans – included Kosovo – does.

Molde, Norway, 28 September 2016

Knut Ødegård

Do të doja të shprehja mirënjohjen time të thellë që më ftuat në edicionin e dytë të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Poezia dhe Vera” në Rahovec, në shtator të këtij viti.

Isha i mahnitur nga standardi i lartë i këtij festivali dhe gjithashtu nga sjellja miqësore me të cilën hasa. Programet kanë qenë shumë mirë të organizuara.

Kam qenë i ftuar në pothuaj të gjithë festivalet e rëndësishme të poezisë në botë, dhe është kënaqësi për mua të them që festivali në Rahovec është mes festivaleve ndërkombëtare më së miri të organizuara.

Gjatë festivalit, ishte një event i përkthimit në gjuhën shqipe të njërit prej librave të mia të poezisë. Është shumë e rëndësishme të krijohet një “diplomaci e tillë e poezisë” në përkthimin dhe publikimin e poezive të vendeve dhe kulturave të ndryshme. Kjo mundëson ndërtimin e urave të mirëkuptimit dhe paqes.

Gjithashtu, isha thellësisht i prekur dhe i lumtur që pranova Çmimin Rrushi i Artë 2016. Shpresoj sinqerisht që këtij festival ndërkombëtar të poezisë, në të ardhmen, do t’i jepet mbështetja e nevojshme ekonomike dhe politike. Bota ka nevojë për këtë festival, dhe Ballkani – duke përfshirë Kosovën – ka nevojë.

Molde, Norvegji, 28 shtator 2016 Knut Ødegård

At the festive closure of the 2 nd International Rahovec Poetry Festival I said that it was important for Kosova, as a young state, to create such spiritually orientated individual signs that would remain in European or even world cultural memory. In the Rahovec Festival
“Poetry and Wine”, wonderfully organized by the talented Kosova poet Fahredin Shehu and his friends I could see just an example of such an attempt. Poetry festivals, unlike pop- singers’ concerts may not attract massive public, but in the longer run of time their seminal contribution to the image of a nation as individuality, with its own culture and spiritual aspirations, is likely to be much deeper and permanent. I firmly believe it is so. Poetry has been, is and will be in the core of any nation’s spirituality and culture.
I say it with even more conviction because I come from Estonia and write my poetry in my native language, Estonian, which is spoken in the whole world by scarcely one million people.
As an independent nation, we the Estonians exist only since 1918. Like Balkan peoples, our Estonian ancestors lived for long centuries under foreign domination, deprived from any chance to develop linguistically, culturally and intellectually. Therefore, all my sympathy belongs to the young state of Kosova, as well as to its neighboring “mother-country” Albania (which by the way, as an independent nation, is not much older than Estonia).
The great Estonian poet Juhan Liiv (1864-1913) was the first in the history to claim in one of his poems that “one day there will be an Estonian state”. He could never see with his own eyes his prophecy to become true. He was not really an idealist. He could well foresee the dangers and negative features looming at any idealistic attempt of change in the history.
Political-economic power ambitions often curb our noble dreams. Yet Liiv was convinced that beyond short-term material interests there are still values in which a nation should have faith. Or, as he said in one of his ironical short poems, “My Party” (“Minu erakond”), referring to the bitter and selfish clashes of the political parties of his days: “My party is my Estonian
language”.
After visiting now Kosova and Albania, as an invited participant of the Rahovec poetry festival and a guest of Durrës university literature department, and being warmly received in both Balkan sister-countries, let me wish you a lot of faith to keep dear and develop your main treasure, the ancient Albanian language, and your native culture built upon it. And a lot of luck to Fahredin Shehu and his efficient and friendly team for continuing and fortifying
Rahovec international poetry festival tradition!
Jüri Talvet

Në ceremoninë përmbyllëse të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë në Rahovec, thashë që është shumë e rëndësishme për Kosovën, si një shtet i ri, të krijojë shenja individuale kaq shpirtërore që do të mbesin në memorien e evropianëve apo edhe të gjithë botës. Në Festivalin e Rahovecit “Poezia dhe Vera”, të organizuar shkëlqyeshëm nga poeti kosovar i talentuar Fahredin Shehu dhe shokët e tij, unë mund të shihja një shembull të një përpjekjeje të tillë. Festivalet e poezisë ndryshe nga koncertet e pop këngëtarëve mund të mos tërheqin publik masiv, mirëpo në një afat kohor më të gjatë, kontributi themelor i tyre për imazhin e kombit, me kulturën e vet dhe aspiratat shpirtërore, kanë shumë mundësi të jenë më të thella dhe më të përhershme. Unë besoj kështu vendosmërisht. Poezia ka qenë, është dhe do të jetë në bërthamën e natyrës shpirtërore dhe kulturën e çdo kombi. E themë këtë edhe me më shumë bindje, sepse vij nga Estonia dhe shkruaj poezi në gjuhën time mëmë, estonishten, që flitet në të gjithë botën nga pothuajse një milion njerëz. Si një komb i pavarur, ne estonezët ekzistojmë vetëm që prej vitit 1918. Sikurse njerëzit ballkanas, parardhësit tanë kanë jetuar shekuj me radhë nën dominimin e të huajve, të privuar nga çdo mundësi për t’u zhvilluar në aspektin gjuhësor, kulturor dhe intelektual. Prandaj, e gjithë simpatia ime i takon shtetit të ri të Kosovës, si dhe “vendit mëmë”, Shqipërisë (e cila meqë ra fjala, si komb i pavarur, nuk është shumë më e vjetër se Estonia). Poeti i madh estonez, Juhan Liiv (1854-1913) ishte i pari në histori që pretedonte në një nga poezitë e tij se “një ditë do të ketë një shtet estonez”. Ai nuk mundi ta shihte kurrë me sytë e tij realizimin e profecisë së tij. Në të vërtetë ai nuk ishte idealist. Ai mund t’i parashikonte mirë rreziqet dhe përmbajtjet negative që i kanoseshin çdo tentimi idealist të ndryshimit në histori. Ambiciet e pushtetit politiko-ekonomik shpesh na i frenojnë ëndrrat tona fisnike. Megjithatë Liiv ishte i bindur se mbi intereset materiale afatshkurtra, ende qëndrojnë vlera të cilat një popull duhet t’i besojë. Ose, siç thotë ai, në një nga poezitë e tija ironike “Partia ime” (“Minu erakond”), duke iu referuar përplasjeve të hidhura dhe egoiste të partive politike të kohës së tij: “Partia ime është gjuha ime estoneze”. Pasi që vizitova Kosovën dhe Shqipërinë, si pjesëmarrës i ftuar i Festivalit të Poezisë në Rahovec dhe si mysafir në departamentin e letërsisë së Universitetit të Durrësit, dhe nga përshtypja tejet e mirë nga dy vende-motra të Ballkanit, më lejoji t’ju uroj shumë fat që ta mbani të dashur dhe të zhvilluar thesarin e juaj kryesor, gjuhën antike shqipe, dhe kulturën tuaj vendore të krijuar në bazë të saj. Dhe shumë fat për Fahredin Shehun dhe ekipin e tij efikas e miqësor, për vazhdimin dhe forcimin e traditës së Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë në Rahovec!
Jüri Talvet

The Kosovo International Poetry Festival only started the year before I came. In a still troubled country facing real challenges one would be forgiven for thinking this is a quixotic venture. But add in a generous, energetic and gentle driving force, Fahredin Shehu, the initial outing somehow flourished and went on to its 2nd. I was honoured to be one of around 20 international guests ranging from Japan to Israel to Norway. Keijiro Suga was a marvellously eloquent voice, Knut Ødegård to distinguish poet, I was delighted to run across the work of Juri Talvet, Metin Cengiz, Taeko Uemura, Sali Bashota,Gutsav Gustáv Murín Gustav, Olimbi Velaj, Germain Droogenbroodt, Heike Fiedler , Moaen Shalabia, Donika Dabishevci, Yllllza Pista & Valbona Jakova… all outstanding voices. I was particularly grateful to Besa Hoxha Beqiri for her translation of my work into Albanian. In a similar vein I worked with Rolf Doppenberg on translations of his gentle wonders.
For us poets the process ran flawlessly (less common in international festivals than you might think). The audiences were deeply engaged. There were television recordings and interviews. The communiqué emerging from the Festival had 150,000 hits in the 1st few hours.
Situated in the wine region of Rahovec, we all learnt so much. The disasters these people have faced, the resilience, the planning and hopes for the future.Tiny Kosovo is “one to watch” as it takes its place among sovereign, free nations.
I will visit again.
Les Wicks- Australia

Festivali Ndërkombëtar i Poezisë në Kosovë ka filluar vetëm një vit para se të vija unë. Në një vend ende të trazuar, që ballafaqohet me probleme reale, nuk do të jetë i falur ai që mendon se kjo është një aventurë donkishoteske. Por, e shtuar në një forcë bujare, energjike dhe fisnike, eventi i parë disi lulëzoi dhe vazhdoi në të dytën e tij. Isha i nderuar të jem pjesë e rreth 20 mysafirëve ndërkombëtarë, duke filluar nga Japonia në Izrael e deri në Norvegji. Keijiro Suga ishte një zë tejet elokuent, gjithashtu Knut Ødegård, poet i shquar. Isha i ngazëllyer të ndeshja rastësisht punën e Juri Talvet, Metin Cengiz, Taeko Uemura, Sali Bashotës, Gutav Murin, Olimbi Velajt, Germain Droogenbroodt, Heike Fiedler, Moaen Shalabia, Doknika Dabishevci, Yllza Pista & Valbona Jakova… të gjithë zëra të jashtëzakonshëm. I isha veçanërisht mirënjohës Besa Hoxha Beqirit për përkthimet e saja të punëve të mia në gjuhën shqipe. Në mënyrë të ngjashme punova edhe me Rolf Doppenberg në përkthimin e mrekullive të tija të dashura. Për ne, poetët, procesi shkoi mrekullueshëm (më pak e zakonshme sesa mund të mendoni në festivalet ndërkombëtare). Audienca ishte tejet e përfshirë. Kishte xhirime dhe intervista televizive. Komunikata e lëshuar nga Festivali shënoi 150,000 klikime në fillim të orëve të para. Të ndodhur në rajonin e verës së Rahovecit, ne të gjithë mësuam shumë. Fatkeqësitë të cilat këta njërëz i kanë përjetuar, ripërtrirja, planet dhe shpresat për të ardhmen. Kosova e vogël është shtet “që duhet të vëzhgohet”, pasi që e ka vendin mes kombeve sovrane dhe të lira. Do t’ju vizitoj përsëri.
Les Wicks- Australia

I knew Kosovo only as a part of ex-Yugoslavia and its ferocious war. Thanks to the Poetry & Wine Festival in Rahovec, I now will remember Kosovo as a place where poetry & wine are at home
Germain Droogenbroodt- Belgium

E njihja Kosovën vetëm si pjesë e ish-Jugosllavisë dhe luftës së saj mizore. Duke iu falënderuar festivalit “Poezia & Vera” në Rahovec, tani do ta kujtoj Kosovën si një vend ku poezia dhe vera janë në shtëpi.
Germain Droogenbroodt- Belgium

Në shenjë falënderimi për Fahredin Shehun dhe Festivalin Ndërkombëtar të Poezisë në Rahovec Shtatë takimet në Kosovë
“Të gjithëve na mungon ngapak Kosova”
“A nous tous nous manque un peu la Kosova »
Ali Podrimja në “Flaka e Vjedhur” Takimi i parë Aeroplani, që po vinte nga Cyrihu, drejt Prishtinës, mbërriti në hapësirën ajrore të Kosovës, pasi që fluturoi mbi Alpe dhe nëpër bregun e Detit Adriatik. Rruga u shfaq përmes një videoje në kabinën e aeroplanit. Shikova përmes dritares, dhe njëherit pashë kolona të mëdha të reve mbi malet e Kosovës; secila kolonë vetëvetiu po qëndronte në ajër, vendosmërisht, qetësisht. Teksa i vështroja ato, kisha ndjenja të mrekullueshme; ato kolona të reve ishin krijimet e para të Kosovës të cilat po i takoja. Dhe rastësisht, kuptova: ato ishin shpirtrat e njerëzve të vdekur të Kosovës, duke qëndruar atje në atmosferën e lartë, duke shikuar mbi tokë dhe duke mirëpritur udhëtarin.
Takimi i dytë Dy fytyra të ndritshme, dy zemra rrezatuese: Fahredin Shehu dhe Qazim Cana: ja ku janë në aeroportin e Prishtinës, dy burra përplot jetë; dy përqafime si mikpritje e dyfishtë, përqafimi të një mikpritjeje të thellë: ato dy përqafime të para përfshijnë të gjithë mikpritjen e festivalit.
Takimi i tretë Po shkonim drejt Rahovecit, Qazimi duke vozitur, teksa Fahredini po bisedonte me mua; po bisedonim rreth Ali Podrimjës, poetit të Kosovës, i cili ka vdekur disa vite më parë. Ai ishte mik i ngushtë i Fahredinit, i cili më tregonte shkaqet e vdekjes së tij. Dhe rastësish, ai po shfaqej para dritares së veturës, duke ardhur nga ana e djathtë aq shpejtë sa një zog, sa një pupëzë: po përpëliste krahët për të shmangur veturën dhe fluturon në të majtë. A do të mund të ishte shpirti i Podrimjës, që po mirëpriste poetin, me pendat e tij shumëngjyrëshe, me fluturimin e tij aq të përpiktë? Takimi i katërt Po qëndronim të ulur në oborrin e vjetër pranë teqesë së Bektashive në Gjakovë. Në një nga shtyllat e drurit që po mbështette galerinë që po rrethonte oborrin, ishte një mbishkrim në shkonja arabe. Po hanim bashkë ushqim nga specialitetet e Kosovës, duke biseduar qetë. Fahredini po përkthente nga shqipja. Dy miq të Fahredinit, një cift që po jetonin në Gjakovë, iu bashkuan tavolinës: Filloreta dhe Blerimi. Ata lexonin poezi, kënaqeshin duke lexuar. Buzëqeshjet e tyre po ndriconin aq fort, saqë më preknin drejtpërdrejt në gjoks. Dy buzëqeshje nga Gjakova, përfaqësonin duart e hapura të Kosovës. Takimi i pestë
Ajo po qëndronte në oborrin e hotelit në Rahovec. Floktë të errëta, një shikim i mprehtë në sytë e saj. Besa Hoxha. Po shtrëngonim duart në fillim të një takimi më të thellë, një takim i fjalëve, takim i gjuhëve. Po punonim së bashku në përkthimin e një poezie, në gjuhën e saj amtare, gjuhën shqipe. Ngadalë, me durim, përkthimi po rritej, po e gjente formën e tij në gjuhën e re; kur u përfundua, Besa e lexoi: poezia po tingëllonte mirë në gjuhën e re. Takimi i gjashtë Një muzikë gazmore po vinte nga rruga, po i thërriste të gjithë. Nuk mund t’i rezistoja thirrjes, shkova poshtë rrugës, i udhëhequr nga muzika: orkestra po ecte në Parkun e Qytetit të Rahovecit, bateri të zhurmshme dhe violinistë melankolikë. Para kësaj ngjarjeje, u shfaqën disa vajza në kostume tradicionale bardhë e kuq, duke mbajtur shporta të rrushit mbi kokë. I ndoqa deri në park, ku u ndalën nën një pemë të madhe. Dhe pastaj një nga vajzat erdhi spontanisht, dhe më ofroi një trëndafil. Trëndafilin e Rahovecit.
Takimi i shtatë Festivali i verës dhe poezisë në Rahovec ofron kaq shumë takime, takime fytyrash, zërash, të shumta për t’i sjellë ndërmend. Fytyra të njerëzve që po ndëgjonin poezi, zëra të poetëve nga këtu, nga jashtë, afër dhe largë. Pra, le ta lëmë takimin e shtatë, të jetë i shumëfishtë, dukë përfshirë të gjithë ato fytyra, ato zëra që takoheshin së bashku, në lumturi, në paqe. Në vendin e Rahovecit, ku piqet rrushi në pjerrësitë e Ballaknit të ndricuar nga Dielli, ku piqet vera në errësirat e fucive, ta lëmë të ofrojë dehjen e ëmbël të fjalëvë të krijuara, të fjalëve të shpërndara.
Rolf Doppenberg- Germany

Hello my brother Fahredin: As an answer to the invitation of the great Kosovan poet Fahredin Shehu, to participate in the second international poetry festival “poetry and wine” which was held between 02-04/09/2016. After an enjoyable journey from Maghar Village, which is Overlooking at the Sea of Galilee to Vienna Airport, then to “Pristina airport,” the capital of the Republic of Kosovo, I have arrived the airport at night, I drank some coffee with the nice taxi driver, who waited for me and took me to Rahovec city, where the festival was held. I found myself walking along the street, leading to the hotel where the poets were staying, breathing the fresh air, which was full with poetic aroma and fragrance coming from the charming nature of the area, eager to shutter the walls of its rich human history and the longstanding culture of the country, which had suffered grievously as a result of the brutal war in its way to freedom. There, I found my “brother” the poet Fahredin Shehu waiting for me on pins and needles at the midnight in the hotel’s garden, welcoming me with a warm spontaneous hugs full with love and respect. Rahovec city, the homeland of the host poet, is one of the most attractive places in the Republic of Kosovo. It is charming with its clear atmosphere, fascinating by the density of trees and the beautiful houses surrounding. It is impossible to walk about there without being charmed with its breathtaking beauty. More than 20 poets from around the world had participated in this important festival:
 Keijiro Suga -Japan  Rolf Doppenberg – Switzerland-germany  Metin cengiz –Turkey  Knut Ødegård –Norway  Besa Hoxha Beqiri -Kosova  Juri talvet –Estonia  Les wicks-Australia  Taeko uemura -Japan  Gustáv Murín -Slovakia  Sali bashota -kosova  Olimbi velaj –Albania  Germain Droogenbroodt -Belgium Spain  Heike Fiedler –Switzerland  Donika Dabishevci -Kosova  Yllllza Pista -Kosova  Valbona jakova –Albania  And me, Moaen Shalabia We have met in Rahovec city, where the activities of the festival were held to perform our poems in our mother tongue, with translation to English and to Albanian-the local language there. We used the power of poetry to demolish the borders of ideologies, which stand in the way of human unity, and we used the power of the sweet genuine words to build a bridge for unlimited human communication. Poetry is an unlimited universal horizon, where the poet can find himself and be himself, a free spiritual creature that cannot live encaged, as the poet Fahredin Shehu said in his warm opening speech. During the days of the festival, the poets had read poems in official places, in public coffee shops and in the beautiful gardens, we brought poetry nearer and closer to the public, so we could touch their feelings and sensations, which took the festival into a more supreme level. All the events of the festival were covered by the media, reporters and journalists from all over the country. Whence, I have talked happily to the poet Fahredin Shehu and his colleagues and impresarios, and to every and each poet about his impressions about the festival. A warm bond was created between the poets; we gave each other’s books. I expressed my profound pleasure to meet new poets who represent different visions, eras and generations, especially with:  Keijiro Suga – Japan  Rolf Doppenberg – Switzerland-germany  Knut Ødegård – Norway  Heike fiedler – Switzerland  Metin cengiz – Turkey A very special relationship has been embroidered with Keijiro Suga from Japan who had a great performance, and Rolf Doppenberg from Switzerland-Germany, who has such a supreme spirit; they both showed a great affection and love to me and for that, I thank them deeply. Hence, I will not forget Heike fiedler from Switzerland for her overwhelmed kindness, and last but not least I would like to express my sincere regards to my old friend Metin cengiz from Turkey. Then, some of my friends of the poets went to the ruins of the great historical city of Prizren with its Ottoman style. We had a great desire to explore and conquer the silence of the place, whereas I had dived into its landmarks, bridges, rivers and arches. I felt its resistance to time, with its ancient buildings, especially its columns where it keeps the secrets of the past, and adds a touch of mystery to the place. I felt as I travel in a time machine back to the very Ottoman times. The head of the festival is the great creative Sufi poet Fahredin Shehu and his assistants, showed exceptional love, affections and respect for their guests, their admire was clear via hotel accommodation, hospitality, cultural events, poetry readings by all poets several time in every evenings. A very unique point was the participation of the people, in every evening there was a huge audience companied of people from different social levels and groups, unlike many previous festivals which I have attended before, where the audience is mostly from the elite or people from the field of poetry, and this shows and reflects the importance of poetry in the Republic of Kosovo. My deep gratitude to my friend and soul mate Fahredin Shehu, not only for all he had brought about, but also for his creative and exceptional imagination that grants and awards free wings to your poetry and your creativeness, which is vividly appears in your saying: “I told thee, you cannot learn poetry from man, it’s a gift from God and it is derived from his mercy.” Thank you my friends, thank you for being my friends and I hope we will meet soon in another poetry festivals. Difficult to leave Kosova : I’m happy, I’m sad. Sad to have to go, happy of having met such people… Good bye
Moaen Shalabia- Izrael

Përshëndetje vëllai im Fahredin:
Si përgjigje për ftesën e poetit të madh Kosovar Fahredin Shehu, për pjesmëarrje në edicionin e dytë të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Poezia dhe Vera”, i cili u mbajt nga 2-4 shtator 2016. Pas një udhëtimi të kënaqshëm nga fshati Maghar, me pamjë nga Deti Galilee drejt Aeroportit të Vienës, pastaj në Aeroportin e Prishtinës, kryeqytetit të Republikës së Kosovës. Mbërrita në aeroport gjatë natës, piva kafe së bashku me taksistin e dashur, i cili më priti dhe më dërgoi në qytetin e Rahovecit, ku është mbajtur festivali. E gjeta veten duke ecur përmes rrugëve, duke shkuar drejt hotelit ku po qëndronin poetët, duke marrur ajër të pastër, që ishte përplot me aromë dhe shije poetike, që vinte nga natyra magjepsëse, të etur për të mbyllur muret e historisë së pasur njerëzore dhe kulturës së vjetër të vendit, që ka vuajtur trishtueshëm si pasojë e luftës së vrazhdë, drejt rrugës së lirisë. Atje, e gjeta vëllain tim, poetin Fahredin Shehun, që po më priste në mesnatë në oborrin e hotelit, duke më mirëpritur me përqafime të ngrohta të papritura, me plot dashuri dhe respekt. Qyteti i Rahovecit, vendlindja e peotit mikpritës, është një nga vendet më tërheqëse në Republikën e Kosovës. Është magjepsës me atmosferën e tij të pastër, fascinues nga dendësia e pemëve dhe shtëpive të bukura përreth. Është e pamundur të ecësh atje pa u magjepsur me bukurinë e tij mbresëlënëse. Më shumë se 20 poetë nga e gjithë bota morën pjesë në këtë festival të rëndësishëm.
Keijiro Suga – Japoni Rolf Doppenberg – Zvicër-Gjermani Metin cengiz – Turqi Knut Ødegård – Norvegji Besa Hoxha Beqiri – Kosovë Juri talvet – Estoni Les Ëicks – Australi Taeko Uemura – Japoni Gustáv Murín – Sllovaki Sali bashota – Kosovë Olimbi velaj – Shqipëri Germain Droogenbroodt – Belgjikë-Spanjë Heike Fiedler – Zvicër Donika Dabishevci – Kosovë Yllza Pista – Kosovë Valbona jakova – Shqipëri dhe unë, Moaen Shalabia
Ne u takuam në qytetin e Rahovecit, ku u mbajtën aktivitetet e festivalit dhe ku lexuam poezitë tonë në gjuhët amëtare, me përkthime në gjuhën angleze dhe gjuhën shqipe – gjuha lokale atje. Ne e shfrytëzuam fuqinë e pozisë për të shembur kufijtë ideologjike, të cilat qëndrojnë në rrugën e unitetit njerëzor, dhe shfrytëzuam fuqine e fjalëve të bukura e të sinqerta për të krijuar një urrë për komunikim të pakufishëm njerëzor. Poezia është një horizont universal i pakufishëm, ku poeti mund ta gjejë vetëveten dhe të jetë vetëvetja, një krijesë e lirë shpirtërore që nuk mund të jetojë e mbyllur, sic ka thënë poeti Fahredin Shehu në fjalimin hyrës të ngrohtë. Gjatë ditëve të festivalit, poetët lexuan poezitë në vendet zyrtare, kafenetë publike dhe në kopshtet e bukura, ku ne i sollëm poezitë më afër për publikun, që të mund t’i preknim ndjenjat e tyre, që e dërguan festivalin në një nivel suprem. Të gjitha eventet e festivalit ishin të mbuluara nga media, korrespondentë dhe gazetarë nga i gjithë vendi. Që nga ajo kohë, kam folur i lumtur me poetin Fahredin Shehu dhe kolegët e partnerët e tij, dhe me secilin poet për përshtypjet rreth festivalit. Një lidhje e ngrohtë u krijua mes poetëve; i dhamë njëri-tjetrit libra. E shpreha kënaqësinë time të thellë që kam takuar poetë të rinj që përfaqësojnë vizione, epoka dhe gjenerata të ndryshme, veçanërisht me: Keijiro Suga – Japoni Rolf Doppenberg – Zvicër-Gjermani Knut Ødegård – Norvegji Heike fiedler – Zvicër Metin cengiz – Turkqi
Një lidhje e veçantë u qëndis me Kejiro Sugan nga Japonia, i cili pati një performancë të shkëlqyeshme, dhe Rolf Doppenberg nga Zvicra-Gjermania, i cili ka një shpirt tejet suprem; të dy shfaqën butësi dhe dashuri të madhe tek unë, dhe për këtë, i falënderoj thellësisht. Gjithashtu, nuk do ta harroj Heike Fiedler nga Zvicra për mirësinë e saj të madhe, dhë në fund por jo më pak i rëndësishëm, mirënjohjet të mia të sinqerta shkojnë për mikun tim të vjetër, Metin Cengiz nga Turqia. Pastaj, unë me disa shokë poetë shkuam në rrënjojat e qytetit të mrekullushëm historik të Prizrenit me stilin e tij osman. Patëm një dëshirë të madhe për të eksploruar dhe për të pushtuar heshtjen e vendit, përderisa unë u zhyta në monumentet, urrat e lumenjtë. E ndjeja rezistencën e saj ndaj kohës, me ndërtesat antike, sidomos shtyllat në të cilat mbahen sekretet e së kaluarës, dhe i jep vendit një dozë misteri. U ndjeva sikur po udhëtoja me makinë prapa në kohërat vjetra osmane. Organizatori i festivalit është poeti kreativ Sufi, Fahredin Shehu, që së bashku me asistentët e tij, u shfaqën mysafirëve dashuri, ngrohtësi dhe respekt të jashtëzakonshëm. Çmuarja e tyre ishte e qartë përmes akomodimit në hotel, mikpritjes, eventeve kulturore, leximeve të poezisë nga të gjithë poetët disa herë çdo natë. Një pikë shumë e veçantë ishtë pjesëmarrja e njerëzve. Çdo natë kishtë audiencë të madhe, të shoqëruar me njerëz nga nivele dhe grupe të ndryshme shoqërore, ndryshe nga shumë festivale të mëparshme në të cilat kam marrë pjesë, ku audienca ishte kryesisht nga elita shoqërore ose nga njerëzit e fushës së poezisë, dhe kjo shfaq dhe reflekton rëndësinë e poezisë në Republikën e Kosovës. Mirënjohjet e mia të thella i shkojnë mikut dhe shpirtit tim binjak, Fahredin Shehut, jo vetëm për gjithë atë që na solli, por gjithashtu për imagjinatën e tij kreative dhe të jashtëzakonshme, e cila na jep dha na shpërblen me krahë në poezitë dhe kreativitetin e tij, që gjallërisht shfaqet edhe në thënien e tij: “Të thashë ty, nuk mund ta mësosh poezinë nga njeriu, ajo është një dhuratë nga Zoti dhe rrjedh nga mëshira e Tij.” Ju faleminderit shumë miq, falemnderit që jeni miqtë e mi dhe shpresoj që të takohemi së shpejti në festivale të tjera të poezisë. Është vështirë ta lë Kosovën: Jam i lumtur, jam i pikëlluar. I pikëlluar që më duhet të shkoj, i lumtur që takova njerëz të këtillë…

Mirupafshim
Moaen Shalabia- Izrael

Dear Fahredin
Thank you for having invited me at the poetry festival in Kosovo.
My impression:
In Japan, we hardly get any information about Kosovo other than the war and disputes, in fact leaving the impression that it is a dangerous country. Honestly speaking, I was a bit worried to go. But it turned out to be a beautiful place with cheerful and kind people. What especially impressed me were the words of a youngster who was full of hope that the new generation will make a new country. I also enjoyed the delicious wine from Kosovo. The meeting with international poets, the poetry evening, it all was very fine. Majlirda Kelmendi received the gold medal for Judo at the Olympics. Congratulations!
I wish that the connection with Japan will become deeper from now on. 　　　　　　　　　　　　　Taeko Uemura

Dear Fahredin コソボでのpoetry festivalではお世話になりありがとうございました。 日本では、コソボの情報はほとんど入ってきていません。むしろコソボでの紛争がマスコミで取り上げられて、危険なイメージを伝えてきていました。 正直に言いますと私も少し心配していました。しかし、来てみますと、安全で自然の美しいところでした。人びとが陽気で明るく親切でした。そして何より子供、若者が新しい国を造る意欲と希望に満ちていたのが印象的です。 美味しいコソボのワインもたくさん頂きました。 poetry eveningも親しみのある運営で、世界の詩人が集まり、良い時間でした。 オリンピックでは柔道でMajlirda Kelmendi さんが金メダルを取りました。おめでとうございます！ これからますます日本との繋がりが深まることを望んでいます。

International poetry festival Rahovec / Kosovo, 2nd edition
Organized by poet Fahredin Shedu
Feedback and comment by Heike Fieder, writer and international performing poet
I would like to thank Fahredin Shehu for the great organisation of this 2nd edition of theInternational poetry festival in Rahovec, bringing together poets from all over the world.
Participating since more than 12 years in many festivals in Europe and other continents, I want to say that i was impressed by the absolute perfect organization of everything, including accommodations, which is crucial for the spirit of a festival where many poets come together.
Being in the same hotel, having this great nearby breakfast and dining restaurant where we had the possibility to meet in between our readings, sharing the delicious meals, the facility to reach our reading places, all this certainly contributed to build up a good energy, to exchange among us poets, our knowledge, sensibility, our personal works. I guess, this reflects the organizer’s intention: not just to offer a place where poets can show up and leave, but bring us together. In this spirit of gathering and positive vivacity, we entered in the surrounding place, met local people, the public.
I also appreciated the moments of conferences, underlining the diversity of poetry and it’s interest for field of research. Hereby, the International poetry festival, organized by Fahredin Shedu, definitely joins a worldwide movement not just aiming to bring back poetry to the popular field, but also to interrogate the notion contemporary poetry, or, better to say, to show ways of the evolution of poetry in the twenty-first century, taking forms that exceed traditional perception and realization of written, rhymed verses, for exemple.
Representing somehow the contemporary performance-poetry scene, I was happy about the invitation to this poetry festival, because it’s not just interesting to bring together poets form different places and countries, but also with different expressions and realizations in this big field called poetry.
Haha, this fits pretty well in the general ambiance we met in Rahovec. There were the festivals of poetry and wine, the cohabitation of wine and rock music (night concert) and even house music (in the street), folklore and new technics coexisted side by side. What could be more delightful than the simultaneity of so many different aspects.
In fact, beside this nice coincidence, the International Poetry Festival of Rahovec contained this diversity in itself and I definitely and warmly recommend to encourage the great efforts of Fahredin Shedu, permitting him to realize a lot of more International Poetry Festivals in Rahovec, in Kosovo.
Useless to say, that town and country will gain on international focus and Fahredin Shedu does in Kosovo, what happens more and more all over the world: the hold of poetry festivals with local, financial support.
I want to thank and to congratulate Fahredin Shehu for all he did. I want also to thank the stuff surrounding him, including the excellent young translators and sound technician.
Fahredin Shedu took the very delicate decision not to participate himself as poet. If it’s true that his total disposability contributed to the good functioning of the festival, I would have liked to see him reading at least once. Between not appearing at all or putting yourself as organiser as much as possible inside the festival, which of corse is complete nonsense, there should hence be a brief window on organizers work too, because after all, they are often or mostly poets themselves!
Heike Fiedler, 1 Oktober 2016
Switzerland
Festivali Ndërkombëtar i Poezisë, Rahovec, Kosovë, edicioni i dytë Organizuar nga poeti Fahredin Shehu Përshtypjet dhe komentet nga Heike Fiedler, shkrimtare dhe poete performuese ndërkombëtare Dua ta falënderoj Fahredin Shehun për organizimin e mrekullueshëm të edicionit të dytë të festivalit nderkombëtar të poezisë në Rahovec, i cili bashkoi poetë nga e gjithë bota. Kam marrë pjesë në festivale që prej më shumë se 12 viteve, në Evropë dhe kontinente të tjera, andaj dua të them se jam impresionuar nga organizimi perfekt i gjithçkaje, duke përfshirë akomodimet, të cilat janë pjesë kruciale për shpirtin e një festivali, ku mblidhen shumë poetë. Të qenurit në hotelin e njëjtë, të ngrënurit mëngjes dhe darkë në restaurantin e hoteliy, ku patëm mundësinë të takohemi përmes leximeve tona, ngrënia e ushqimeve të shijshme së bashku, lehtësia për të arritur në vendet e leximit, të gjitha këto sigurisht që kontribuan në ndërtimin e një energjie të mirë, për të shkëmbyer ndërmjet nesh, poetëve, dije, senzibilitet dhe krijimet tona personale. Mendoj që kjo reflekton qëllimin kryesor të organizatorit: jo vetëm të ofrojë një vend ku poetët shfaqen dhe ikin, por të na bashkojë të gjithëve. Në këtë shpirt bashkues dhe gjallëri pozitive, ne hymë në vendet përreth, takuam publikun vendas. Gjithashtu i vlerësova shumë momentet e konferencës, që shprehnin diversitetin e poezisë dhe interesimin në fushën e hulumtimit. Nëpërmjet kësaj, Fesrivali Ndërkombëtar i Poezisë, i organizuar nga Fahredin Shehu, definitivisht i bashkohet lëvizjes mbarëbotërore, që synon jo vetëm ta risjellë poezinë në fushën popullore, por gjithashtu të sqaroj nocionin e poezisë moderne, ose, thënë më mirë, të shfaq rrugë të evoluimit të poezisë në shekullin e 21-të, duke marrë forma të cilat tejkalojnë përceptimin dhe realizimin tradicional të poezisë, vargjet e rimuara, për shembull. Isha e lumtur për ftesën ne festivalin e poezisë, ku disi e përfaqëskja poezinë moderne performueso-skenike, sepse kjo s’është interesante që vetëm të sjellësh poetë nga vende të ndryshme të botës, por gjithashtu me shprehje dhe realizime të ndryshme, në fushën e madhe të quajtur poezi. Haha, kjo përshtatet shumë mirë me ambientin e përgjithshëm të cilin e hasëm në Rahovec. Atje ishin festivalet e poezisë dhe verës, bashkimi i verës dhe muzikës rok (koncertet e mbrëmjes), madje edhe muzikës house (në rrugë), folklorikes dhe teknikave të reja. Çfarë do t’mund të ishte më gazmore sesa njëkohësia e kaq shumë aspekteve të ndryshme. Në fakt, përveç kësaj rastësie të mirë, Festivali Ndërkombëtar i Poezisë në Rahovec përfshiu këtë diversitet në vete dhe unë definitivisht dhe ngrohtësisht i inkurajoj përpjekjejet e mëdha të Fahredin Shehut, duke i lejuar atij të realizojë shumë festivale të tjera ndërkombëtare të poezisë në Rahovec, Kosovë. Nuk ka nevojë të përmendet që qyteti dhe vendi do të fitojë vëmendjen ndërkombëtare dhe Fahredin Shehu tashmë bënë në Kosovë, atë çfarë ndodh në të gjithë botën: mbështetha e festivaleve të poezisë me mjete financiare lokale. Dua të falënderoj dhe uroj Fahredin Shehun për gjithçka. Gjithashtu dua ta falënderoj stafin rreth tij, duke përfshirë edhe përkthyesin e ri të mrekullueshëm dhe teknikun e zërit. Fahredin Shehu mori vendimin tejet delikat që të mos merr pjesë si poet. Nëse është i vërtetë fakti që disponueshmëriane tij totale i kontribuoi funksionimit të mirë të festivalit, do të kisha deshirë ta shihja duke lexuar së paku një herë. Mes mosshfaqjes si lexues ose caktimit te vetëvetes si organizator i pothuajse të gjitha aspekteve brenda festivalit, që me siguri është plotësisht pa sens, prandajvdo të duhej të kishte pak kohë edhe për organizatorët gjithashtu, sepse para së gjithash, ata shpesh apo në të shumtën e rasteve, janë vetë poetët!
Heike Fiedler, 1 tetor 2016
Switzerland

This is for Fahredin Shehu and all my new friends that I met in Kosovo.
An invitation to Kosovo came to me as a pleasant surprise. Two summers ago I was in Albania and gave a reading at a newly opened café in Tirana. I only have good memories from that trip. Then earlier this year Fahredin wrote me to invite me over to his town, saying I had been referred to by my Albanian friend Olimbi. I was more than eager to join them. This is how I get to know the lovely town of Rahovec and its people.
The whole festival was illuminating. I met awesome international poets with strong voices all gathered there by Fahredin’s vision. Vision is the most important thing in the world. Everything materializes around it. He called to us, we responded. That’s how our voices were brought together in one.
With very limited knowledge of the country’s history I walked around the town blocks as a total stranger. Children looked at me with sparks of interest in their eyes. I talked to them and they responded with visible joy. We didn’t share a common language but smiles. I went into small restaurants in town and ordered dishes only with hand signs. They worked perfectly well and the folks treated me very nicely. Unforgettable moments are often very ordinary ones such as these: ordinary, yet peaceful and fully empowered. I loved the town and the region.
Poetry as a linguistic art is itself powerless. But it can change people’s attitude and the land’s atmosphere. It is always a way to discovery, communication, and festivity. Poetry surfaces from between language and silence, and also from the interface between different languages. These things I learned once again, anew, in Rahovic, Kosovo, with all my new friends. With you, that is.

Keijiro Suga- Japan

Kjo shkon për Fahredin Shehun dhe të gjithë miqtë e mi të rinj që i kam takuar në Kosovë.
Një ftesë për në Kosovë më erdhi si një befasi e këndshme. Dy vera më parë isha në Shqipëri dhe lexova poezi në një kafene sapo të hapur në Tiranë. Kam vetëm kujtime të mira nga ai udhëtim. Pastaj tani shpejt në këtë vit Fahredini më shkroi për të më ftuar në qytetin e tij, duke më thënë që jam referuar nga shoqja ime nga Shqipëria, Olimbi. Mezi prisja t’i bashkangjitem. Në këtë mënyrë fillova ta njihja qytetin e dashur të Rahovecit dhe njerëzit e tij.
I gjithë festivali ishte ndriçues. Takova poetë ndërkombëtarë të mrekullueshëm me zëra të fuqishëm, të gjithë të bashkuar nga vizioni i Fahredinit. Vizioni është gjëja më rëndësishme në botë. Çdo gjë materializohet rreth tij. Ai na thirri, ne u pëgjigjëm. Kështu zërat tanë u bashkuan dhe u bënë një.
Me shumë pak njohuri rreth historisë së vendit, eca rreth blloqeve të qyetit si një i panjohur. Fëmijët më shikuan me shkëndija të theksuara të kureshtjes në sytë e tyre. I fola atyre dhe ata m’u pëgjigjën me kënaqësi të dukshme. Ne nuk flisnim të njëjtën gjuhë, por shkëmbenim buzëqeshjen. Shkova në një restaurant të vogël në qytet dhe porosita ushqim nëpërmjet gjesteve. Ata punonin në mënyrë të përkryer dhe njerëzit më trajtuan tepër mirë. Momentet e paharruara shpesh janë ato të zakonshme, si këto: të zakonshme, por megjithatë paqësore dhe shumë të fuqishme. E doja qytetin dhe rajonin.
Poezia si art linguistik, si i vetëm, është i pafuqishëm. Por ai mund ta ndryshojë sjelljen e njerëzve dhe atmosferën e vendit. Gjithmonë është rrugë e zbulimit, komunikimit dhe festimit. Poezia shtrihet mes gjuhës dhe heshtjes, dhe gjithashtu nga ndërfaqja mes gjuhëve të ndryshme. Këto gjëra i mësova përsëri, në Rahovec, Kosovë, me të gjithë miqtë e mi të rinj. Me ju, kaq është.

Keijiro Suga- Japan