Home Ballina Lulzim Haziri

Lulzim Haziri

3089
0

Lulëzim Haziri leu në tetor 1962, në Reçan të Gostivarit.

Përmbledhjen e parë poetike “Kënga lind në vetmi” e botoi në vitin 1989, në

SHB “Rilindja” në Prishtinë. Biografia e tij poetike shënon edhe dy libra të

tjerë poetik: “Kur dyert hapen me zile” (1995), SHB “Vatra”, Shkup,

“Dalja nga safari” (2005), SHB “Brezi9”, Tetovë dhe “Vetmi e varur si numër në portë” (2015), Logos-A.

Përveç se poezi ka botuar edhe tregime ndërsa në vitin 2000  shtëpia botuese “Shkupi” ia botoi librin me shkrime për muzikën rock “Rokenrolli shqiptar!”.Në  vitin 2010, në botim të SHB “Nositi SH” nga Gostivari botoi edhe librin me kolumna gazetareske “Bardhë e zi”.

Punon si gazetar dhe aktivist për të drejtat e njeriut.

 

Peshk i vetëm në akuarium

 

 (prolog)

nga flora këtej xhamit kur i sheh

fytyrat e zgjatura me sy të ënjtur

që e soditin me tallje

pyet veten

kush e solli në këtë akuarium

apo duke ikur nga grepi i artë

hyri vetë

aq shumë kohë ka kaluar

sa s’mban mend

 

 

(kësaj i thonë vetmi)

bredh rrugëve të takosh njeri

befas e kap veten si flet me dritare me gjethe me diell

kokëvarur si lavjerrës kthehesh shtegut të rrahur mirë

lagur llërat e pantallonave me vesë mëngjesi

kur bota lozonjare pi kafenë e përgjumur

me duart në xhepa shtrëngon çelësin

të ndryshkur nga djersa

s’hap asnjë derë

vrimat e çelësave veshët gojët kanë zënë myshk

bën kohë kur dyert hapen me zile

 

 

(edhe kjo është vetmi)

në banak më këmbë dy pije porosit

banakierit i vjen rëndë të flasë e të pijë

pasi i numëron të gjitha pijet në vitrinë

e rrugët e vetmisë nën këmbë i janë lidhur nyjë

derës ia qep sytë

pret flladin e fjalëve

kokën t’ia shërojë si një aspirinë

 

 

(kësaj s’i thonë ndryshe pos vetmi)

derën e shtëpisë e lë hapur

me pritjen e varur si numër në portë

si setër në gozhdë

pret letër ftesë ndonjë aktpadi

aq shumë ka për të thënë s’di cilit si

gjuha i është ngjizur nga lëngu i fjalëve

merimangat gishtat ia kanë zënë mbi makinë

dritaret ia kanë gozhduar me baski

 

(vetmi është kjo jo krijim)

në tavolinën e punës brejtur nga krimbat

ulet të shkruajë një dhimbje një dëshmi

shkronjat i renditen si thnegla të zeza

fletën ia hanë si ëmbëlsi

iu gjuan prapë dhe prapë fletë

si miq të vonë i gostit

 

 

 

 

Rinoqeronti

 

 

Rri vetëm në Savanë

Larg turmës së Fisit të vet

Me majën e brirtë të vetmisë

Rrëmih në tokën e tharë

Nëpër Fushë Ugar

 

Shprush dheun me ngulm

Si një arkeolog fanatik

Kur ëndrra i fle në duart

Deri në llërë të zhytura në thellësi

 

Rrëmih…

Rrëmih…

Rrëmih…

…në thatësi në vdekje në djerrinë

Kokën kah qielli e çon me nge

Sheh retë që i udhëtojnë në kujtesë

Ëndërron pikat monotone të shiut veror

Që si djersë apo si lot

Më parë do t’i ndiejë në sy

Se në lëkurën e trashë meshin

E të ecë rëndë-rëndë në Savanë

Larg turmës së Fisit të vet

Deri në ylberin që pi ujë në lumë

 

 

 

Macet e Halepit

 

Macet e Halepit u shurdhuan një nga një

Dhe shurdhohen për çdo ditë rishtaz

Nga shpërthimet që i gjenin strofullave

Tek ëndërronin lëmshat shumëngjyrëshe

Të derdhur mbi qilimin me xhufka

Sa here që shurdhoheshin

U iknin shpijarët me një bohçe tesha mbi shpinë

U mbetej vetëm shqisa e nuhatjes

Dhe sytë që s’donin të shohin strofullat

Dhe rrugët për tek konservat e hedhura bosh

Të ushtarëve që flisnin gjuhë që s’I kuptonin

Siç nuk i kuptonin gjuhët në konserva

Arabisht, rusisht, anglisht, sërish arabisht…

Halepi, kjo gërmadhë konservash e predhash

Gërmadhë gjuhësh të gjalla e njerëzve të vdekur

Macet e Halepit jo që s’dinë të flasin

Të kërkojnë bukë, të kërkojnë të jenë mace Kosove

Po ato janë shurdhuar

Nuk e dëgjojnë klithjen e tyre

Lere më t’i dëgjojnë

Të huajt

Që hyjnë e dalin me bujë aty

U mbetet të enden mbi gërmadha si hije

Të ecin hijeve të Halepit të UNESCOs

Shatërvanëve që s’janë shatërvanë

Shesheve që s’janë më sheshe

As rrugët që s’janë më rrugë

As xhamitë s’janë më xhami

Myezinët ikën të shurdhuar

S’e dëgjonin më zërin e tyre

Apo i shurdhoi zhurma

Ajo zhurmë që ua prishi strofullat

Dëgjohen vetëm pëshpërimat, bisedat, këngët e sharjet

Të krejt gjuhëve të botës

Si në Kullën e Babilonisë

Gjuhë që i shurdhuan macet e Halepit

U mbeti vetëm instinkti për të mbijetuar

Dhe për të gjetur ndonjë strofull për një sy gjumë

Kur nata shtrihet e i mbulon si qiell me yje

Qiell që ia prishin rendin ca që duken si yje

E janë satelitë, aeroplanë ushtarak apo xixëllonja të harruara

 

Macet e Halepit që mund të duken edhe si fëmijë

Qëllon të gdhihen edhe mbi një shtyllë

Që dikur ishte një muze arkeologjik

Nga ku u shfaqet muzgu i Halepit

Kjo sepie pluhuri e shprese të vdekur

Kjo klithmë që bota s’e dëgjon

 

Gdhihen të lumtura se dëgjojnë sërish

Të bindura se mjaullimën do tua dëgjojnë ushtarët

Hoxhallarët, humanitarët, doktorët e magnatët…

 

Kjo u zgjat sa një ëndërr e fluturës

Sa një flurudhë granate për tek strofulli i tyre

Macet e Halepit shurdhohen një nga një

Disa nga shpërthimet

Të tjerat nga heshtja…

 

 

 

Fjalët që s’thuhen

 

Ti nis një fjalë që mbin aty për aty, në tavan,

Tek shikon re të bëra shuk si lesh i bardh në furkë,

Përtej dritares që s’mbyllet hatri freskut që bëhet pikë,

E derdhet mbi lëkurën që digjet pa e prekë.

 

Qëllon që humb rrugën e të kthehet prapë:

“S’ka dalë nga truri, mirë s’e ke përçap!”

Dhe fsheh buzëqeshjen, si qeni ashtin në dhé,

Thu’ ti se truri është ai që botën e mba gjallë.

 

Pastaj, mbledh grimcat e gjetjes të derdhura në tokë,

Rruaza të këputuraqaforeje nga një dorë e fortë

Rendit një “idiot”, pa e lidhë mirë, e gjuan në ajër,

Pret sytë e saj ta kapin, sakaq, ta kthejnë nga ka ardhur…

 

S’është edhe aq lehtë të përcjellësh një fjalë,

Tek je lakuriq, si shpresë e endur petk në tel.

Vëren se fjalët s’të shëmbëllejnë matanë si më parë,

Mërmëron një “n’dreq”, kthen shpinën, pret trupin e saj,

Të shembet mbi ty, të merr formën e fjalës…që s’u tha!

 

 

 

 

Ajo s’ka gjumë

 

Netëve polare

ankthit të pritjes

pa ag e muzg

ajo s’ka gjumë

 

shndërruar është sakaq

në aurorë llamburitëse

mbi shpresat e shkapërderdhura

nëpër odë

si çantë e përmbysur çelësat kur i kërkon

 

Mbi kujtimet që s’preken

ndjehet natë vere

e kotur nga zëri bulkthave

fsheh gjumin e harresës

si xixëllonjë në dorë

pa mos e kuptuar

si e kapi e ku i shkoi

 

Gjumi i iku mbi qepallë

si një zog i larmë

kuvlisë së artë

rrethuar ka mbet

me ato drita

të mekura

dëshirash

si abazhur kur nata

jashtë mureve të saj

s’ka më as fill

as fund…

…dhe për habi

nuk qahet

as bëzan

…s’ka gjumë!

 

 

 

Është vjeshtë…

 

Pikojnë gjethet e manjolës  në këtë vjeshtë

Siç bien engjëjt e plakur me fjet

Prajshëm palosen mbi barin jeshil

Mbulojnë njëra tjetrën shpina mos u mërdhij

Pastaj fryn një erë nga gjumi i zgjon

Se vijnë engjëj tjerë të zverdhur verem

Si t’pikur nga qielli luhaten me nge

Shtrihen përmbi tokë dergjës i bëjnë vend

Është vjeshtë …

 

 

Ëndrrat e kuqërremta

(Fotografit Osman Demirit)

 

Shumë ngjyra u mbruan nga ylberi

Po e kuqja e para shkreptiu

Si një rrufe apo një zog i hershëm

E vetme  tufës i parapriu.

 

Shkrepi  në lule, në gjak, në zjarr

Shkrepi  në zemër , në flok, në muzg

Po më para se të prek në tokë

Shkrepi me zë në syrin tënd.

 

Dhe s’ish më veç një ngjyrë

Që vesh petkun e krijimit të gjithësisë

Ish çasti i lindjes së saj në çdonjëri

Apo zjarri i qetë i dashurisë…

 

Mbase ish një dhomë e harruar

Ku drit’ e kuqe mbiu veç aty

Për tu derdhur dy trupave të fjetur

Zgjuar nga ëndrra alle që u flinte përmbi.

 

Dhe s’ish sall një dhomë kuvli

Ku zogu i zjarrtë  ia thotë këngës me mërzi

As zjarr i shuar votre nga sytë e përgjumur

As trup i bukur valëvitur n’dalldi!

 

Ish ëndrra e kuqe e lindur nga zgjimi

Tharmi i ngjyrave që s’iu shkep muzgut

Hija e saj e fshehur në një cep të syrit

E shkrepur si rrufe përtej ylberit.

 

 

 

The one fish in the aquarium

 

(prologue)

 

the flora from this side of the window makes you see

long faces with bulging eyes

staring ironically

you ask yourself

who brought it into this aquarium

or did it enter by itself

running away from the golden hook

so much time has passed

that it does not remember any longer

 

 

 

(this is called solitude)

 

you wander in the streets to meet somebody

suddenly you catch your self talking to the windows

with the leaves and the sun

head down (love sinner) you find that you are

running to the well known path

with trousers wet from the morning dew

while the blissful world is sipping coffee indolently

you clutch onto your key in your pocket

all rusty from perspiration

that could not possibly open a single door

or key holes or ears or lips all grown with moss

times when doors are opened with bells

 

 

 

(and this is called solitude)

 

standing behind the bar he orders two glasses

the barman finds it difficult to talk and drink at the

same time

having counted all drinks in the glass buffet

while his paths intertwine beneath his feet

he fixes his eyes at the door with a lost glance

awaiting vigorous words

to cure his head like an aspirin

 

 

 

(this is nothing else but solitude)

 

he leaves the entrance door wide open

lingering hanging and counting gates

like a jacket on a hanger

waiting for a notice or inditement

he has so much to say but to whom

his tongue is numb from the juice of the words

spiders have raptured his fingers on the keyboard

windows are sealed

 

 

(this is solitude not creativity)

 

at the working table eaten up by worms

he sits down to write about pain about evidence

letters march like black ants

eating up his paper like a cookie

he throws paper at them over and over again

treating them like late guests

 

 

 

 

 

Rhinoceros

It stands aside in the savannah

amidst the noise of its own kin

It burrows the dry land

the barren field

with the tip of its horn

 

 

 

It painfully digs into the earth

like a possessed archaeologist

whose dream rests in his fingers

in his arms digging deep

 

 

 

It digs …

It burrows …

It delves …

 

 

 

In drought in death in barrenness

It lazily raises its head

Looking at the clouds whispering memories

Dreaming of monotonous summer rain

Which it would first feel

Like tears or sweat

Rather than raindrops on its thick skin

Moving slowly across the savannah

Far from the noise of his kin

All the way to the rainbow, to the river to drink

 

 

The Cats of Aleppo

 

The cats of Aleppo deafened one by one

And by each day they deafened again

From the blasts that startled them in their burrows

While dreaming of colourful balls of yarn

Spilled on the tufted carpet

 

 

Each time they deafened

Their owners left with a bindle of clothes on their backs

Leaving only their scents behind

And the eyes that didn’t want to see the burrows

And the roads to casted empty cans

Of the soldiers that spoke languages they didn’t understand

Like they didn’t understand the language on the cans

Arabic, Russian, English, again Arabic

Aleppo, this ruin of cans and missiles

Ruin of living languages and dead people

 

 

It is not like the Aleppo cats don’t know how to speak

To yearn for food, to yearn to be Kosovar cats

But they are deafened

They don’t hear their own squeals

Let alone to hear the foreigners

That enter and leave with rage

 

 

It remains to roam the ruins as shadows

To walk the shadows of Aleppo, of UNESCO

The fountains that are not fountains

The squares that are not squares

The roads that are not roads anymore

Nor mosques are mosques anymore

The muezzins fled deafened

They couldn’t hear their own voice

Or the noise deafened them

That noise that destroyed their burrows

Only the whispers, conversations, songs and swearings can be hard

Of all languages of the world

As in the Tower of Babylon

Languages that deafened the cats of Aleppo

Only their survival instinct remained

And to find a burrow to nap

When the night falls and engulfs them like sky covered with

stars

A sky disturbed by twinkling objects that look like stars

But are satellites, military airplanes, or forgotten fireflies

 

 

The cats of Aleppo that might look even as children

Happen to fight even on top of a pole

That once was an archaeological museum

From where the twilight of Aleppo would manifest

This sepia of dust and dead hope

This whimper that the world isn’t hearing

 

 

They fight happily because they can hear again

Convinced that the meowing the soldiers will hear

The imams, humanitarians, doctors and tycoons

 

 

This lasted as long as a butterflies dream

As a grenade trajectory towards their burrow

 

 

The cats of Aleppo deafen one by one

Some by blast

The rest by the silence

 

Translated by: Tabi Aziri

 

 

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here