Tihomir Jancovski

Tihomir Jancovski

4975
0
SHARE

Tihomir  Jançovski: O, ti

Përkthim nga gjuha maqedone: Arjan Axhi Ballanca

Zgjedhje te poezive : Nora Taravari

 

 

Pikëllimi

 

Ndonjëherë mbetesh vetëm

edhe pse ka shumë njerëz përreth teje

thjeshtë je i vetmuar

si shtëpi e vjetër

si njeri më i moshuar

mencuria (e panevojshme) e të cilit endet

në ndonjë shekull të kaluar

 

A është aq e rëndë

të kuptohet

e vërteta e thjeshtë

se ato që i do

gjithmonë ikin

në qoftë se nuk të duhen

 

Pikëllimi është aq i kotë

po aq i nevojshëm

Pikëllimi është bukuri o mik

 

 

 

 

Rruga

 

 

Para teje qëndron rrugë

e cila nuk është e pakalueshme

por është e pa ecur

rrugë e mbuluar me hi

me pluhur

dhe me dhëmbë

E di që duhet të ecet

nëpër atë rrugë

ngase tjetër nuk ka

Ai të ka zgjedhur dhe ti je këtu

Hapëron nëpër të

edhe pse i zbathur je

Ajri dendësohet dhe rrallohet

njëtrajtësisht

e ndjek ritmin e frymës tënde

Ti ec dhe sheh

Ec dhe kërkon

Dhe gjaku të zhytet në sytë e verbëta

Rreth teje zile, merimanga, mendime

pamje të cilat njëlloj të mundojnë

ose të gëzojnë

Ti ec dhe sheh

ec dhe kërkon

Terrin dhe Dritën

që ndryshojnë

dhe ti gjithnjë e më pak e kupton

lojën e tyre

Të duket sikur pamjet

ngjajnë njëra me tjetrën

përsëriten

dhe ti ndalon

edhe pse ka dhe shumë për të ecur

frikësohesh mos vallë i sheh

para teje

gjurmët tua

Shputat tua

që janë shëndruar në thundra

dhe ti pyetesh KUR?

Mbyll sytë dhe hesht e lutesh

vazhdon të hapërosh

por dëgjon:

ndonjë qen e leh

emrin tënd të vërtetë

 

 

 

 

Prania e saj

 

 

Kur shikon

nga sytë i lind dielli

Kur frymon

fryjnë erëra të ngrohta

Kur flet

rrjedhin ujëvara

Kur qeshet

lulëzon gjithësia

Kur hesht

mbizotëron qetësia

Kur lëviz me duart

fluturojnë zogj

Kur ecën

vrapojnë drenushat

Kur prek

lëshohen urat

Gjithandej e shoh

praninë e saj

 

 

 

 

Fëmija

 

 

Fëmija ujiste lulediellin

I thash mjaft, cka bën?

U jap jetë,  tha.

Shumë ujë mundet ti mbysë,

shtoi e ëma

por fëmija këtë nuk e kuptoi

 

 

 

 

Vjeshta

 

Vjeshta nuk është në ngjyrën e gjetheve

që zverdhen dhe skuqen

as në frytet e pjekura për vjelje

as në shiun e imët, nuk është atje

 

Vjeshta është forcë në ajrin dhe kohën

që hutohet dhe shprish

diku jep frymë

diku e merr

 

 

Tomruk

 

Unë jam njeri i mrrolur, tomruk

si heroi kryesor

nga filmat historik bardhë e zi

me vetulla të kthyera

dhe dy rrudha të thella në ballë

Kjo është maska ime

Kur në mendime coj drejtësi

Ose thjesht, dua të më pyesin

c kam ose pse jam i tillë?

 

 

Arusha martohet

Shi bie, dielli ngroh

rrezet hedhin valle me mjegullat

shmizllet gërmojnë në arë

(ara gëzohet)

 

Falimentuesit ngrohen në saunë

(sauna habitet)

Fëmijët bëjnë politikë

Pensionistët lundrojnë në internet

Nëpër kafenetë nuk pihet duhan

 

Populli pinë naftë

Dhe ngasin makina të lira

Analfabetët shkruajnë doktoratura

Gjysmë analfabetët- elaborate

 

E sikur të isha hidraulik

Ose të paktën murator

 

 

 

 

Nëse shkoj

 

 

Nëse shkoj larg për një kohë

a thua do të kthehem?

ose do të kthehet dikush tjetër në trupin tim

e unë me mendimet dhe jetën time

do të jem qirexhij i tij

largësia i ndryshon njerëzit

dhe ca prej tyre nuk i ngjajnë më vetes

guri i rëndon vetëm vendit

dhe së fundmi kush do të mi vadisë lulet

përderisa nuk jam?

 

 

 

 

 

 

Agim i gjelbërt

 

 

Agim i gjelbërt

livadh i thatë pa lule

në muret e ndërtesave të larta

ka shumë qelq dhe celik

ngadalë ngrehet mjegulla mbi vareza

të vdekurit prehen nën tokë

e të gjallët jetojnë nën qiellin

kush kujt ia ka zilinë?

 

 

 

Lexuesi

 

Kur fëmija i verbër

e recitonte poezinë

për shkëlqimin e kullosës

më erdhi ashtu

sic që u vjen

njerëzve me shpirt të zbrazur

kur qajnë duke parë film indian

pak u shqetësova

e shumica mu atëherë

u fshehën në koridor

për ti fshirë

lotët e vërteta

 

 

Të shoh

 

Ndonjëherë të shoh

krejtësisht të pastër

si rreze ose fëmijë

më vjen mirë ashtu të të shoh

 

Ndonjëherë të shoh

edhe ndaj githë asaj të shenjtë që është në ty

është ngjitur gjëmbi

lëvozhga dhe korube

sikur ta kenë mbuluar jetën

e cila nën to qëndron

 

Ndonjëherë të shoh

dhe më duket

se unë gjithcka shpif

atë unë për vete e flas

e kurrë nuk kam aritur të prek

tek ajo në ty

 

Ndoshta është më e mirë

të ndërpres të të shoh

 

 

 

 

Gruaja

 

Vetëm gruaja i jep

dimension jetës

(thotë Koneski)

por dhe ia merr

(do të shtoja unë)

 

Por përsëri

ato janë të tepruara

sepse jeta është jetë

e gruaja-grua

 

 

 

O, ti

 

Me cdo takim të ri

asesi të ndalojë

ajo ndjenjë

se më mungon

sikur të pi ujë

nga e cila mund të ngrihesh

dhe gjithnjë sërish e mbush

dhe e dua cdo gllënkë

 

Nëse nuk ka përjetshmëri

gjithcka është e pakuptimtë

 

 

 

 

Milingonat

 

Ato kanë durim dhe rend

të rreshtojnë shtet

që do të mbijetojë

deri në fund të kohës

 

Ato kanë forcë dhe këmbëngulje

të ngrejnë pesha

dhe ti shtyjnë para tyre

deri në cak

 

Sikur të mendojnë

nga ato të kuptojmë

se nuk ka kohë të gabuar

as më pak kohë të rëndë

 

 

 

 

Të mbyllur pashpresë

 

Disa majmunë të vjetër

që gjatë kohë janë në kafaz

nuk dalin nga hekurat

kur do tu hapet dera

e as më pak kur i tërë kafazi

do të zhvendoset

majmunët përsëri

nuk lëvizin jashtë

nga kufiri

i burgut që nuk egziston

 

 

D.D.

 

Ajo gjithmonë vjen në kohë

dhe ulet e kthyer kah lindja

e sytë i ka të errta arabe

shikimi këmbëngulës e serioz

 

Ajo gjithmonë di c të thotë

dhe cka të heshtë

e unë atë e shpjegoj

si mencuri gruaje

 

Jeta e saj kaluar

i ngjan arnës

nga qytete, njerëz dhe caste

në fotografi dhe fjalë

 

Ajo ka emër, mbiemër dhe nofkë

cokollatë në cantë

shtetësi të dyfishtë

dëshirë të ndihmoj

dhe shqetësim në shpirt

 

I uroj të zë rrënjë

dhe ajo zhytet në mendime

 

 

 

 

Ja iku

 

 

E përlotur dhe e frikësuar

nga bukuria e mundshme

e më e mundimshmja e gjithë saj është ajo

që e dije cka bëje

por përsëri e bëre

përzgjedhjen tënde

ngase mendimi yt ishte

sëmundjen ta vuash

që të shohësh si është

e jo ta përvuash

tu desh sëmundja

e sëmurë dhe mendje sëmurë

 

 

 

Natyrë e rënë

 

Ne kemi natyrë të rënë

dhe unë këtu nuk jam ndryshe

dhe e imja është po e njejtë

e bëjmë më lehtë

dhe e trashëgojmë

atë që është lehtë dhe e shpejtë

njëkohësisht e keqe dhe e shëmtuar

e për gjithcka të bukur dhe të mirë

duhet dhe të vuajmë

e nga kjo ikim

dhe kështu e presim

degën në të cilën jemi të ulur

 

 

 

 

Natën vonë….

 

Natën vonë

na mundon

ana e keqe

edhe ajo e kërkon

pjesën e saj

 

Në asnjëfarë kohe, të rraskapitur

para agimit na zë gjumi

i lëshojmë mëngjezet

dhe ditën e bardhë

 

 

 

Gjithcka që më duhej…

 

Gjithcka që më duhej ishte prania jote

dhe frymëmarja, të folurit dhe ëndrra

dhe pse na duhej gjithë ai shtrëngim dhe puthje

dhe prekje me trup e duar,

vetëm të na kujtoj se edhe ti po dhe unë

me të tjerë kemi qenë shpesh herë

dhe se ti në të fjetur nuk i thyen këmbët

si dashuria ime e vjetër

ose unë nuk lëshoj zëra si burri yt i dikurshëm

dhe se përvec dashurisë fëmijërore

ndryshe ne nuk mundemi të dashurohemi,

ngase tepër kemi kaluar

edhe pse nuk deshëm

 

 

 

 

Maja vinte

 

Maja vinte vetëm

me ngrohtësi mbi gishtat

dhe ftohtësi në hundën

ndonjëherë

 

Maja vinte vetëm

me vrull në bluzën

dhe pantallona të gjera

njëherë

 

Maja vinte vetëm

dhe vetëm sytë

i shkëlqenin gjithmonë

njëlloj

 

 

 

I pathënë

 

Dicka e fortë më tërheq drejt teje

gjithashtu aq e fortë nga ti më shtyn

dhe asesi, as njëra e as tjetra

tërësisht të mbizotërojë

dhe unë ekzistoj kështu i pathënë

dhe mundoj veten dhe ty

 

 

 

 

Vrimë e zezë

 

U rrokullisa nga mbrenda

barku mu kthye

dhe u shndërrua

në një pikë të vogël të zezë

të rëndë, të dendur

dhe nga atëherë kuptova

se e njëjta gjë ndodh

se edhe me vrimat e zeza të gjithësisë

dhe këto janë gjurme

nga dëshpërimi

tunele të zeza nga të cilat papritur

arrihet nga njëra botë në tjetrën

sikur udhëtohet nga e vërteta në

të vërtetë

përmes një gënjeshtre të madhe

 

 

 

Bar i vogël në fushën…

 

A vlen jeta ime më shumë

se ajo e qenit në oborr

që e lëpin këmbën e vet?

Ose nga jeta e kumbullës

e cila në dimër e në pranverë vishet me gjethe?

 

Dhe si ndjehen bimët

kur mbi gjethet bie shi,

mos vallë gëzohen?

 

Kuptimi ynë dhe i tyre është i ndërthurrur

dhe cdonjeri prej nesh, fundja

është si një bar i vogël në fushë

i cili për shkak të vendit

dhe madhësisë së vet nuk mund

ta kuptojë tërë lëndinën

 

 

 

 

Dashuria vdes…

 

Dashuria vdes

sikur njeriu që vdes

sëmuret, shtiret, vuan, kërkon ilac

shpreson, cohet

dhe rrëzohet sërish

mund të sëmuret papritmas

ose sëmundja të zhvillohet ngadalë

dhe para fundit, zakonisht

drejtohet në këmbë dhe ndalon

të shkëlqejë me gjithë forcën

e kohërave të tij të bukura

duket se është ngjallur

që më pas, të vdes

përfundimisht të mos jetë

dhe më pas

njeriu që e ka mbajtur

e varros në vete

dhe e qan

 

Pothuajse cdonjëri prej nesh

mban në brendinë e barkut

varrezë të tillë

 

 

 

Kur do të kisha mundur…

 

Kur do të kisha mundur

ta zgjedh

mënyrën se si do të vdes

do të kisha dashur të më godasë rrufeja

dhe kjo të bëhet papritmas

që të mos e kuptoj se kam vdekur

 

 

 

Vite

 

 

 

Kur fillova të gjej

fije të bardha flokësh

fillova dhe të pyetem

vallë edhe sa do të jetoj

kuptova se

kohëve të fundit

jeta më është bërë

shumë më e rehatshme

dhe se vitet më ecin

shumë më shpejtë se më parë

kurse ditët dhe muajt

ngjiten njëri me tjetrin

dhe kalojnë njëri në tjetrin

si mjegulla të mbrëmjes

të cilat askush nuk i sheh

 

Tani, po të më zgjojë dikush

në asnjëfarë kohë

e të më pyes sa vjet i kam

sinqerisht

nuk do të di të them

 

Do të duhet të vetëdijësohem

dhe ti hedh një shikim kalendarit

cili vit jemi

e të bëj matematikë

me vitin e lindjes

 

E dini, këto janë punë

të cilat përpos meje

nuk prekin askënd tjetër

dhe kështu duhet edhe të ngel

 

 

 

 

Cmenduri e rëndomtë

 

Ti ishe fortë në tokë

unë lartë në ajër

kështu edhe duhet të jetë,

kurse mes nesh gjendej ajo

e cila na bashkon dhe bën

të mos dish kush është kush

dhe çka është çka,

vetëm ndjen se po të vjen mirë…

 

Dhe ishim bashkë pa ndërprerë

edhe kur uleshim dhe qëndronim njëri pranë njëri tjetrit

dhe kur ishim vet me vete

kur shkonim në punë, ose voziteshim me makinat

përsëri ishim bashkë (çudi, por ashtu është)

 

Hanim e pinim pak, ose fare

për një kohë të shkurtë filluam të ngjajmë

unë Robinsonit-ti aeroplanit

 

Rrugëve derisa shëtitnim

dhe nëpër kafenetë ku shkonim

kishte vetëm njerëz të mirë..

 

Ndërsa unë humba çdo ndjenjë për kohën

e djeshmja më ishte shumë e largët

kurse ajo që kurrë nuk ka qenë-tani

 

Të flisja për bisedën me lumin

po ti më shikoje çuditshëm

edhe pse e dije sa ditë saktë kanë kaluar

prej kohës kur dolëm bashkë(eh, çka domethënë grua)

 

Ashtu ishim ne, edhe mbi tokë edhe në tokë

unë i çuditshëm ti e habitur

dhe ndjeheshim mirë, vërtetë

 

 

 

Vetmi

 

Aq shumë u afrova me vetminë time

sa që ndalova ikjen nga ajo

dhe mu bë e dashur, si njeri i gjallë

apo kafshëzë memece

 

Herë herë më vjen

edhe të flas me të

por atë nuk e bëj

sepse ajo nuk do të përgjigjet

nuk mund të përgjigjet

nuk guxon të përgjigjet

sepse përndryshe nuk do të ishte vetmi

 

 

 

Ishim, kurse tani nuk jemi

 

Të mos ishe ti në jetën time

dhe unë nuk do isha unë

ajo që jam tani

të mos isha me ty

tërë këtë kohë

dhe ti do të ishe ndryshe

 

Ashtu sa dhe të duam

qoftë të shihemi

ose të mos ngihemi së pari

ne jemi pjesë nga tjetri

dhe unë nga ti dhe ti nga unë

dhe askush nuk na pyet

 

Megjithatë jeta është e bukur, e shqetësueshme

e ne, kështu siç jemi

në këta trupa të rënda

që hanë, pinë, pinë duhan,

flasin, ecin shkojnë, flenë

plaken dhe vdesin

pa fuqi që qartë të ndjejmë

ne do të na ngelë vetëm

ndonjëherë të habitemi

sepse ndonjë qen, pa ndonjë shkak të dukshëm,

vjen ta përkëdhelim

ose për shkak të ndonjë kënge të thjeshtë

(dhe pikërisht ajo)

trazohemi deri në të qarrë

 

SHARE
Previous articleBruno Ferron
Next articleOmar Toussoun

LEAVE A REPLY