Kadri Sh. Durguti, i lindur në Rahovec më 05.08.1953 ne Rahovec. Shkollën fillore e kreu ne vendlindje, ndërsa ate të mesme, Medresen e Mesme Alaudin në Prishtinë, Studime i vazhdoi në Kulijetut Dawvetul Islamije në Tripoli – Libi.
Gjatë luftës ishte kryetar për Ndihma Emergjente për Komunën e Rahovecit.
Ish i burgosuri politikë.
Deri më tani ka pëgatitur tre libra nga Trashëgimia Kulturore Historike “Rahoveci me rrethinë ” më se 400 faqe.
Tjetri libër ka të bëj më objekte sakrale Islame dhe atyre të krishterë që nga periudha iliro -romake e deri në ditet e sotme.
Libri i tretë ka të bëjë me Trungun familjar.
Nga viti 2000-2001 punon si Përgjegjës për Trashëgiminë Kulturore Historike në Museun e qytetit të Rahovecit.
ARTI NE GUR
KESHTJELLA ( Zatriqi)
“Sharenice 6..000 v.Para eres sone
KËSHTJELLA – ( Zatriqi)
Fshat malor shtrihet në lartësi mbi detare 920m. Është vendbanim i grumbulluar, rreth 11 km. Në lindje të Rahovecit,.Sipëfaqja 15,2km2.
Familjet që e banojnë shatin janë: Fshati Kështjellë ndahet në dy lagje. Banorët janë të ndar në fise Berisha dhe Krasniqi. Kurse barqet janë: Spahiu, Kastrati, Limani, Vehapi dhe Shabani.Tani fshati ka 50 shtëpi.
Toponimet më karakteristike të fshatit Kështjella, janë: Akovan, Marti Lidhe, Shifsi, Gradisht, Bello Pole, Kanogavc, Guqkall, Rudin, Kroni te Madeni , Kroni Memishit, Varret e Berishve, Varret e Shkijve, Qelija, Llazi i Gjonit, Lipovica, Shpella e Gërgovicës, Korita, Qallapeku, Kovaqevc, Kërshevica, Cëvenica, Kalibica, Krushica, Gurët e Mdhenjë, Kamiaqa, Kalldërma, Avurshi, Preshle, Plluzhavina, Ramogllava, Komitinc, Kërshi, Te Vrella, Mizhi Zoble, Mërizë, Gumna, Reski Livadhi, Stërnaja, Dellet, Rafshi i Madh., Vira, Llogva, Rozduli, Shaputi, Vakafi, Maszabelit, Vrella e Ponorcit, Gratina, Drezga, Gryka e Rasadit, Gusari, Stërmci, Kulla, Jasen Shlizene, Te ara e Rexhës, Gradishta e Madhe, Gradishta e Vogël, Zhdrella, Shipi, Dela, Udha Gjakovës, Vira, Kroni i Epërm, Kroni i Ulët, Jama e Bali Agës dhe Jama e Bellakralicës.
Fshati Kështjellë sipas konfiguracionit të shtrirjes, pozitës gjeografike, emër vendeve, nga të gjithë periudhat historike na bind se është vendbanimi më i lashtë dhe i banuar pandërprerë gjatë të gjitha kohërave historike me popullsi vendore shqiptare gjerë në ditët tona.
Periudhën neolitit dhe enolitit na vërtetojnë vendbanimet shpellore para historike të vendosura në Gërgavic, dhe shpella pranë fshatit Kështjellë.
Gjetjet arkeologjike, dhe ekzistimi i kalas në majën e Gradishtës së Madhe, ku edhe sot ruhen gjurmët e fortifikimit në lartësi mbidetare 1039 m. Në të gjithë sipërfaqen e fortifikatës, në arat dhe te racat rreth saj të cilat njihen me emrin Arat e Gradishtës, pranë burimit të çelis që gjindet në pjesën veriore të Gradinës, toponimi Gradisha e Vogël, që gjendet në mëhallën e poshtme, ekzistim i rrugës së shtruar e njohur si Kalldërma, ku gjinden fragmente enesh të kohrave të ndryshme: Enë balte të periudhës parahistorike, fragmente enesh me sipërfaqe të patinuar me ngjyrë gri të zezë, vegje të lyer me vernik të zi, gjetja e mbetjeve të pitosave dhe shtambave, tjegullave të tipave solene të gjitha këto gërshetohen në periudhat më të lashta historike, periudhën helene dhe antikën e hershme dhe të vonë, fuqishëm dëshmojnë se ky vendbanim është banuar pa ndërprerë deri në ditet e sotme.
Vlen për tu përmendur arti në gurë që gjendet nën shpatijet e Kështjellës .Ku u gjetën gdhendjet në gur të lashtësisë 6000 vjeçare.
Shqipja në gurë para 6000 vjetësh dhe shkruan TY et – TY ZOT
Fshati i sotshëm, shtrihet më në lindje të kështjellës dhe ruan një pjesë të rrugës e cila është dëshmi e rrugës së lashtë Shëngjin – Nish. Se kjo rrugë ishte rëndësishme edhe në periudhën e mbizotërimit osman, në këto troje, na dëshmon e dhëna se vajza e Bali Agës, me pasurin e vet intervenoi në mirëmbajtjen e saj.
Vendbanimi ka një xhami të ndërtuar në vitin 1764, dhe varrezat e lashta në të cilat ka shenja, të varrimit pagan, krishterë dhe atij islam.
Fshati ka pasur edhe kulla, ndër ma të njohura përmendet ( Kulla e kastratëve)
Në burimet e shkruara, Kështjella është i regjistruar në një hartë austriake, të vitit 1689. Vë kohën e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit është në kuadër të bajrakut të Palushës.
Nga agresori serbo- sllav, fshati është djegur dhe shkatërruar në tërësi .Nga ky vendbanim janë vrarë 18 persona, tre prej tyre dëshmorë.
ARTI NE GUR
Në vendin e quajtur “Sharenicë” gjendet rrasa e madhe shkëmbi, ne te cilin gjendet arti ne gur.
Në kete foto është grupi punues, ne krye me Prof Dr. Emanuel Amati, ekspert për leximin e artit ne gur. Supozohet vjetërsia te jetë afro 6..000 vite .
Gjatë rrugës për në fshatin Kështjella, rrugës nga të dy anë, gjinden këto gurë në të cilat janë të skalitura vizatime të ndryshme, me një fjalë në këto gurë gjindet ARTI NE GUR të cilin Perëndia e skaliti, e Cila dëshiron të tregoi dominimin e Vet në Pronën e vetë. Edhe këto gurë dëshmojnë për vjetërsinë e këtij fshati të periudhës Neolite dhe Eneolite. Eshte vendbanim shpellor parahistorik.i takon periudhes e Neolitit she Eneolitit.Eshte fortifikate e periudhes se vone antike.
Gërmadhat e kalasë – Gradinës Ilire shtrihen ne majen e rrafshte te malit shkembor kupulor mbi fshatin e sotëm. Ne kete maje te malit gjenden gërmadhat e kalasë së Gradinës.
LISTA E OBJEKTEVE TË EVIDENTUARA NË RAHOVEC DHE RRETHINËN E SAJ
Nr.
Monumenti
Nr. i inventarizimit-vend.
Fshati
1. Gërmadhat e kullës së Haxhi Mustafës 10084-33 Rahovec
2. Kullë-shtëpi e Qamil Vëqitërnës 10086-32 Rahovec
3. Kulla e Hajrulla Qantës 10087-12 Rahovec
4. Kroni i vjetër 10088-24 Rahovec
5. Teqja e Melamive 10089-51 Rahovec
6. Teqja e Sheh Bakis 10090-46 Rahovec
7. Kulla e Sahit Selmanit 10091-46 Krusha e Madhe
8. Xhamia e fshatit 10092-57 Zatriq
9. Xhamia e fshatit 10093-50 Krusha e Madhe
10. Konaku i Manastirit të Deçanit 10094-41 Hoqa e Madhe
11. Ura e vjetër e Shën Kollit 10095-30 Hoqa e Madhe
12. Vinica e Haxhi Lubës 10096-16 Hoqa e Madhe
13. Gërmadhat e kishës Shën Arhangjeli 10097-13 Hoqa e Madhe
14. Kapella dhe konaku i Lazar Kujungjiqit 10098-48 Hoqa e Madhe
15. Mulliri i familjes Brkiq 10099-52 Hoqa e Madhe
16. Shtëpia e familjes Spasiq 10100-38 Hoqa e Madhe
17. Kisha e Shën Kollit 10101-49; 02-460/58 Hoqa e Madhe
18. Kisha e Shën Anës 10102-2 Hoqa e Madhe
20. Kisha e Shën Dielës 10103-35; 557/66 Hoqa e Madhe
21. Kisha e Shën Stefanit 10104-30 Hoqa e Madhe
22. Kisha e Shën Llukës 10105-57; 119/67 Hoqa e Madhe
23. Kisha e Shën Ilis 10106-34 Hoqa e Madhe
24. Kisha e Shën Damit dhe Kuzmanit 02-495/54 Zoçishtë
25. Gërmadhat e kishës së Shën Shpëtimtarit 558/66 Optorushë
26. Tyrbe e baba Salihut 10107-20 Palushë
27. Kulla e Shaban Bajraktarit 10108-4 Palushë
28. Xhamia e fshatit 10109-57 Pastaselë
29. Xhamia e Kaderive 10110-32 Rahovec
30. Shtëpia e familjes Hajdar Hajdari 10111-55 Rahovec
31. Shtëpia e Ibrahim Shaban Dulës 10112-18 Rahovec
32. Shtëpia e Nexhat Durakut 1-113-37 Rahovec
33. Kulla e Ismet Qemegës 10114-28 Rahovaec
34. Shtëpia e Sakip Haxhi Vehapit 10115-57 Rahovec
35. Xhamia e fshatit 10116-3 Drenoc
36. Xhamia e fshatit 10117-41 Xërxë
37. Xhamia e fshatit 10118-30 Foretesë (Bellacërk)
38. Kulla e Rexhep Renës 10119-8 Xërx
39. Ura e gurit 10120-10 Fortesë
40. Ura e gurit 10121-39 Fortesë
41. Shtëpia e Alush Tahir Gashit 10122-58 Nagac
42. Xhamia e fshatit 10123-15 Hoqë e Vogël
43. Xhamia e fshatit 10124-55 Brestoc
44. Shtëpia e Abidin Rexhep Krasniqit 10125-28 Brestoc
45. Shtëpia e Milaim Ibrahim Arllatit 10126-34 Brestoc
46. Mulliri i Nasip Ramadan Himajt 10127-45 Gexhë
47. Kulla e Beg Osmanit 10128-55 Malësi e Vogël
48. Kulla e Mahmud Pashës 10129-6 Optorushë
49. Shtëpia e Haxhi Shaban Mazrekut 10130-14 Optorushë
59. Sahat Kulla 10131-40 Rahovec
51. Shtëpia e Nekip Shehut 10132-23 Rahovec
52. Shtëpia e Hamëz Sylkës 10133-14 Rahovec
53. Shtëpia e Qamil Jonuz Vuçitërnës 10134-49 Rahovec
54. Shtëpia e Gjorgj Shariqit 10135-38 Rahovec
55. Shtëpia e Bedri Xhamali Kergagut 10136-19 Rahovec
56. Kulla e Muharrem Hondozit 10137-36 Rahovec
57. Xhamia e Kasumit 10138-18 Rahovec
58. Xhamia e Sokolit 10139-36 Rahovec
59. Teqja e Madhe 10140-31 Rahovec
60. Kulla e Met Ymer Berishës 10141-56 Kramorik
61. Shtëpia e Gojk Nikollë Gashit 10142-1 Dobidol
62. Hambari i Ymer Abaz Balës 10143-16 Rahovec
63. Shtëpia e Mustafa Jusuf Kadriut 10144-31 Rahovec
64. Shtëpia e Blerim Hysen Oruqit 10145-17 Rahovec
65. Shtëpia e Bujar Mullaaliut 10146-33 Rahovec
66. Shtëpia e Haki Mullaliut 10147-39 Rahovec
67. Shtëpia e Zijajdin Palqes 10148-58 Rahovec
68. Shtëpia e Hazër Kadriut 10149-1 Rahovec
69. Shtëpia e Maliq Xhemajli Mullaaliut 10150-25 Rahovec
70. Shtëpia e Jusuf Dermalës 10151-0 Rahovec
NJE HISTORI E SHKURTËR E RAHOVECIT ME RRETHINË
Në bazë të hulumtimeve arkeologjike mund të konkludojmë se në territorin e komunës së Rahovecit janë zbuluar disa fakte arkeologjike, të cilat tregojnë se këto vise janë përplot me relikte të vendbanimeve të dikurshme antike, të cilat rrjedhin nga epoka e hershme iliro – dardane(E. Çershkov). Kështu p.sh në fshatin Reti janë gjetur dy epitafe-pllaka mermeri nga koha romake Mark Krasniqi në punimin e tij mbi Rahovecin thekson se përveç këtyre epitafave, pllakave të mermerit në ngastrën e fshatit të përmendur Reti, është gjetur edhe një pllakë e thyer nga koha Romake. Dy mbishkrimet e para janë familjare deh nuk tregojnë se çka kanë qenë ata për të cilët janë ngritur këto përmendore, ndërsa nga përshkrimi i tretë i pllakës së thyer shihet se ajo është e ngritur “i Siti të birit Sume flamurtarit të kohortës së parë të Dardanëve”. Me rastin e gërmimit të terrenit më 1953 kur është ndërtuar bodrumi i verës në Rahovec, gjithashtu është gjetur një numër sendesh arkiologjike (dy pitosa – qypa të mëdhenjë, njëri nga këto ka vëllimin 400 litra, monedha metali, maje të shtizave, elefanti në bronzë e tjera për të cilën mendohet se ka prejardhjen nga epoka e hershme romake (M. K.). Mu në afërsi të Rahovecit në Bërnjakë duhet të jetë vendbanimi nga periudha Romake, e më vonë ka qenë i ndarë në dy vendbanime si Bërnjaka e Ulët dhe Bërnjaka e Epërme. (Duhet të bëhen gërmime arkeologjike rreth pronit të Rimnikut në afërsi të Bërnjakës). Edhe në fshatin Çifllak është gjetur “Altari Romak i sakrificës”, eksponati i është dorëzuar Muzeut Arkeologjik të Prizrenit. Edhe gjatë mesjetës në shek. XIV (me 1348) Rahoveci përmendet si vend i cili kufizohet me disa fshatra përreth si territor vreshtar. Po i cekim disa vendbanimet të cilat përmenden e këto janë : Shtavica, Bërnjakë, Krusha, Kobillogllava, Babindoli, Hoça, Maja e Shkadranit, Bjeshka e Shkozës (M. K.). Poashtu Rahovecin mund ta gjejmë edhe në hartat e vjetra të vitit 1689. Në pjesën e dytë të shekullit XVIII, Rahoveci përmendet si qytezë, në vitin 1770 si qytezë “Ravac” por ka edhe emra të tjera që gjinden në harta të vjetra si që janë : Rahuaz, Rahuiz, Rahova, Ravaz, Rahovce etj., ndërsa në vitin 1911 për herë të parë shkruhet në hartë si Orahovac sipas J. Cvijiqit.
Në pjesën e dytë të shekullit XIX ku në këtë territor bëhet themelimi i bajraqeve në kazën e Rahovecit, të Palluzhës dhe Hoçës së Vogël që i kan takuar regjionit të Prizrenit. Prej asaj kohe Rahoveci bëhet si qendër Administrative e bajrakut të dikurshëm të Hoçës së Vogël dhe Palluzhës.
Sipas regjistrimit të vitit 1528 kuptojmë së Sanxhaku i Prizrenit kishte tri kaza : Prizrenit, Trgovishtën dhe Hoça e Vogël. Gjatë këtij intervalit kohor nahija e Hoçës të cilat i përfshinte shumicën e vendbanimeve të komunës së sotme të Rahovecit kan qenë të përfshirë në Sanxhakun e Prizrenit.
Gjatë vitit 1591 të gjitha vendbanimet e Anadrisisë kan qenë nën sundimi Administativ të nahisë së Hoçës së Vogël në të cilin kan egzistuar 96 fshatra (S. Rizaj).
Në gjusmën e shekullit XVII sipas shenimit udhëpërshkruesit turk Haxhi Kallfës, Hoça e Vogël ka qen Kadillëqi që i ka takuar Sanxhakut të Prizrenit. Sipas Ali Çaushit me 1653 Sanxaku i Prizrenit gjendej në kuadrin e Vilaetit të Rumelisë, kurse sipas një burimi Osman nga viti 1667 Sanxhaku i Prizrenit kishte këto Kadillëqe : Prizrenin, Rahovecin, Suharekën dhe Hasi i Prizrenit.
Gjatë shekullit XIX me themelimin e Vilaetit të Kosovës, Prizreni ka ngelur si qendër Sanxhaku i cili ka përfshirë pesë kaza respektivisht rrethe : Prizreni, Rahoveci, Tetova, Gostivari dhe Lumën (M. Kaleshi).
Rahoveci bëhet si qendër Administrative e Anadrinisë.
INVENTARIZIMI I OBJEKTEVE NGA TRASHËGIMIA KULTUROR0 -HISTORIKE NË KOMUNËN E RAHOVECIT
SEKTORI PËR TRASHËGIMI
KULTURORO-HISTORIKE
R A H O V EC
GJATE PERIUDHES PESËMBDHJETË VJECARE :2000 -2015, NË KOMUNËN E RAHOVECIT, DUKE PËRFSHIRË EDHE QYTETIN KEMI INVERTARIZUAR KËTO OBJEKTE ME VLERË TE MADHE NGA TRASHËGIMIA KULTURORO-HISTORIKE, E ATO JANË:
R A H OV E C
– SAHAT KULLA – 1206h. 1791 (me pare ka egzistuar Keshtjella Ilire)
– KALAJA E QYTETIT – SHEK.IV-III p.e.s. (Gjendet neVranjeshtine, permbi qytetin, është futur në hartën arkeologjike të Kosovës
– KULLA E MERIQVE SHEK.XIX
– KULLA E HUNDOZVE – SHEK. XVIII – XIX ( u shkaterrua)
– KULLA E HAXHIMUSTAFEVE SHEK. XVIII-XIX (ne gjendje kritike)
– KULLA- SHTEPI E UKË QANTËS SHEK.XIX. (ne gjendje kritike)
– 15. SHTEPI TE VJETRA QYTETARE TE shek.XIX – XX.
Shtepija
1.. …… Haki Mullaliu ( e banueshme)
2. ………… Maliq Mullaliu ( e banueshme)
3. …………Qamil Vuqiterna ( e banueshme
4…………. Ibrahim Sada ( ne ramje e siper)
5……….. .. Bujar Mullaliu ( e banueshme)
6………… ..Vllezerve :Sakip dhe Nusret Haxhivehapi ( e banueshme)
OBJEKTE SAKRALE ISLAME NE QYTETIN E RAHOVECIT
XHAMIT:
XHAMIA E SOKOLIT ……………1824 ( e granatuar nga usht.serbe 1998/99
XHAMIA E KASUMIT ……………1826 ( e granatuar nga usht.serbe 1998/99
XHAMIA E H.QAMIL KASAPIT ……………………… shek XX
– 2 –
TEQET ( Rahovec)
TEQA E MADHE E TARIKATIT HALVETI ………………. 1732
TEQA E TARIKATIT MELAMI ……………………………. 1878
TEQA E TARIKATIT RIFAI ………………………… shek. XIX-XX
TYRBET (Rahovec)
TYRBA NE TEQEN E MADHE – HALVETI —– SHEJH SYLEJMANI
TYRBA NE TEQEN E MELAMIVE – ……………SHEJH HILMI MALIQI
TYRBA NE TEQEN E TARIKATIT .- RIFAI …..SHEJH ILJAZI
OBJEKTE SAKRALE SLLAVE (Rahovec)
KISHA NE PJESËN VERIORE TË QYTETIT ………..shek.
OBJEKTE PUBLIKE (Rahovec)
KRONI I HAXHIVE ……………………………………. shek. XVIII – XIX
KRONI NË TEQËN E MADHE……………………….. shek. XIX.
KRONI I QENDRËS ……………………….. ………….shek. XIX
KRONI NË SHESHIN E REPUBLIKES …(dy )……….shek. XVIII – XIX
KRONI I ZLLANOGËVE ………………….. …………. shek. XIX – XX
KRONI I GURRËS (VRELLËS )……………………… Shek.XVIII –XIX
KRONI TE XHAMIA E KADIRIT………………………shek. XIX -XX
URA E ALI AGËS ………………………………………..shek. XIX –XX
PODRUMI I VJETËR I VERËS ……………………………… 1954
PODRUMI I RI I VERËS NË BERNJAK………………shek. XX
OBJEKTI I VJETËR (KONAKU) ………………………shek. XX
VARREZA TË VJETRA TË QYTETIT ………………. Shek.XVIII – XIX
TRASHËGIMIA NATYRORE:
ZHDRELLO
LUMI RIMNIK
BRESTOSI ( Brestoci)
XHAMIA E FSHATIT …………… 1598 (e rrenuar nga usht.serbe 1998/99 )
VARREZA TË MURTAJËS ……………………………… shek. VI – VII
– 3 –
HOQA E VOGËL
XHAMIA E FSHATIT – ………………1920 v.(e shkaterruar nga usht.serbe 1998/99
TYRBJA E SHEJH IBRAHIMIT – Tarikati Halveti ….1258h. (1842)
MEJDAN – (fusha e ara) ne perendim te fshatit, aty jane gjetur pitosa, tjegulla, tulla, gure et,.(2)
NAGASI (Nagavci)
XHAMIA E FSHATIT ………………………………………….1997
SHTEPIA E Z.ALUSH GASHI ……………………………shek.XIX-XX
VARREZA TË VJETRA ………………………………….shek. XVIII
LISI I MUJËS …………………………………………….. shek. XVIII
GERMA – ne kete lokalitet ,ne pjesen lindore te fshatit,kah Randobrava, gjenden gjurmet e kultures materiale,tjegulla tulla,gure,qe tregon per nje banim te hershem.
KRUSHË E MADHE
XHAMIA E FSHATIT – shek. XIX-XX e djegur, ndersa minarja e xhamise
e shkaterruar tersishte nga usht. serbe 1998/99
NE VARREZA TË VJETRA JANË GJETUR GYPA TE KOHËS BIZANTINE
VARREZA AFËR XHAMISË SË FSHATIT …………………shek.XVIII-XIX
CELINA
XHAMIA E VJETËR E FSHATIT-1919 ( e shkaterruar tersisht nga usht.serbe
gjate luftes se fundit ne Kosove 1998/99
XERXA
XHAMIA E FSHATIT – 1797( gjate luftes ne Kosove 1998/99, eshte djegur, granat-
tuar nga ushtria dhe paramilitarë serb)
NË LOKALITETIN KARUQE ,ne te gjenden themelet prej guresh, tjegulla, fragmente te pitosave, eneve etj.
PËRFUNDI FABRIKËS PLASTIKE – gjendet varri i shtresuar
NE AFËRSI ,NË BREGUN E MAJTË TË DRINIT TË BARDHË- u zbuluan monumente epigrafike
NË ANËN E MAJTË TË DRINIT TË BARDHË ,jane zbuluar permendore te stolisura te varrezave, nga fundi i shek.II dhe fill. i shek III me kete mbishkrim:
“D( is) M(anibus)/ POSSIDO/NIVS BIT/VIZIT A/NN(is) LXX/ IVSTAA CO/IVNX
ET H/ERES MARI/TO ET SIBI VI/VA B(ene) M(erenti) PIT.
PERMENDOREN IA NGRITI JUSTA, VETËS DHE BURRIT TE SAJ, POSIDONI BITIT, I CIL I KA JETUAR 70. vite(4)
VARREZA TË VJETRA ………………………………………… shek.XVIII-XIX.
MULLIRI I XHELADIN AGËS …………………………………. Shek.XIX-XX
URA E FSHENJTË – eshte ndertuar………………………………28.03.1922
FORTESË ( Bellacerke)
KOMPLEKSI NDËRTIMOR – te cilin e perebenin Kisha trikupollshe dhe objekti
mbivarror , i takon shek.VI p.e.s.
KISHA ILIRE – dhe varreza te mocme – gjinden perfundi shkolles se sotme.
KISHA –ka egzistuar mbi fshat,ne breg “TE LISI TENALLIT”
NE SHPAT, – ne vendin e quajtur Vneshte = jane gjetur gjurme farkatarise,mullinjeve me dore (MOKNA) (3)
XHAMIA E FSHATIT – 1810 v.(me 25, 26 e 27 mars 1999 paramilitaret, ushtaraket serb, e rrenuan minaren e xhamise tersisht, gjate luftes se fundit ne Kosove.
VARREZA TË VJETRA ………………………………….. shek. XVIII –XIX
URA GURI 2 ura …………………………………………..iliro – romake
GEXHA
KËSHTJELLA – Ne jug te fshatit, ne malin Gradish, ne te dyja anet e grykes se shenjte shtrihen mbeturinat e keshtjelles Gradisha ose Gexha, i periudhes se hekurit (3) Eshte nje nder vendbanimet me te vjetra dardane e quajtur “Gatina”
KISHA – ne kete vend permenden rrenojet e nje kishe
VARREZA TË VJETRA -…………………………………. Shek. XVIII-XIX
MULLIRI I Z. NASIP HIMAJ ………………………………….. 1969
MALESIA E RE (Radosta)
GJURMËT ARKEOLOGJIKE- ne vendin STANET, ne pjesen lindore te fshatit
dhe VRRACET ne veriperendim te fshatit.
VARREZAT – shume te vjetra,per te cilat askush nuk di per vjetersine e tyre.
DRINASI (Ratkoci)
Eshte vendbanim i lashte antik dardan(2).Ne pjesen veriore te fshatit, ne vendin NËRKISHA, jane gjetur mbeturinat e kultures materiale.
VARREZA TË VJETRA – prane Lumit Drini,supozohet te jene Tuma Ilire.
XHAMIA E FSHATIT …………………………eshte ndertuar: 1870
VARRI –pllaka e mermerit prane xhamise i takon:Mustaf birit te Ramadanit ka
ndruar jete : 1208 h. ( 1793) e 76 dite.
DENJË
TROJA –Lokaliteti i vjeter , ne veri te fshatit, ku sot ka mbeturina te gureve, tullave, tjegulave etj.
TYRBJA E SHEJH FETAHUT( ndryshe quhet edhe tyrbja e Shejh Muharremit te shek XIX i lindur ne Nushpal, eshte ndertuar me 1978.
TYRBJA E DERVISH IBRAHIMIT –Tarikati Sadi…………….
TYRBJA E DERVISH SHABANIT- Tarikati Rifai………………shek.XX.
LUGMIRI (Doberdoli)
VARREZA TË VJETRA – nuk dihet vjetersia e tyre
CIFLLAKU
Ne bregun e majte te Drinit, gjenden mbeturinat e nje vendbanimi te gjere antik te periudhes romake.Ne germadhat e rremihura eshte gjetur nje gure i gdhendur altar ne vitin 1962 i sakrifices i shek.III.
AREA- e bukur ne profil, kushtuar perendereshes se fatit-Fortunes.
Qyteti Antik- Zbulohen gershetime te jeteses qidra vjecare qe perfaqesohen nga nje pjese te rrenojeve antike, ne vitin 2000.
KROMNIKU ( Kramoviku)
Vendbanimi parahistorik te kohes e Neolitit (3).Vendbanimi xehetar,ku jane nxerure xeheja e kromit,ka ekzistuar shkritore, dhe eshte ruajtur toponimi Kroni i Astikes.
PËRKRENARJA ILIRE – Kjo Perkrenare u gjete ne “LLugat e Kromnikut ne vitin 2003, i takon shek. VI- V, para krishtit.
TYRBJA E SHYT ALIS – Tarikati “SADI”, eshte ndertuar ne vitin …..1957.
KULLA E MET BERISHËS – Gjysme e rrenuar……………………shek.XIX.
MRASORI
VARREZA TË VJETRA –supozohet se jane ilire, dhe gjinden ne vendin e quajtur “Boka e Mullirit” nuk jane bere gjurmimet.
VARREZA te vjetra –me mbishkrime arabe dhe turko-osmane shek.XVIII-XIX.
GURI I KUQ ( Petkoviqi)
KËSHTJELLA – Gjendet ne veri te fshatit. Eshte fortifikate e periudhes se vone antike (2)
VARREZA TË VJETRA – me mbishkrime arabo-turko-osmane .. shek. XVIII
BESNIKU ( Kozniku)
HAMBARI I BAJRAM B. SALLAHAJ……………………….shek XIX-XX
VARREZA TË VJETRA – NE BERKOC- nuk dihet vjetersia e tyre
VARREZA TË VJETRA- qe i takojne sundimit osman te shek. XVIII-XIX.
PALUSHA (Palluzha)
KRONI I KATUNIT –vendbanim i mocem, ku ka ekzistuar nje minishkritore xehesh
ARAT E FRASHËRIT- jane gjetur, si vazo te dheut, gota te ujit, statuja te vjetra, stoli (gjarper me dy koka,filxhane te qeramikes etj.
GJIRI I KISHËS- vend per pastrim.
VARREZA TË VJETRA – PERIUDHA ILIRO – ROMAKE
DOGANA – gjurme te vendbanimit te hershem
KANIONI I DOGANËS
GRYKA E MULLADIKUT
VARREZA TË VJETRA –me mbishkrime arabe dhe turko-osmane te shek.XIX
PUSI – te” Kroni i Shavarit “
TYRBJA E MUHARREM DËRVISHIT- te varrosur :Shejh Jupa, Shejh Salihu dhe
Shejh Fetiu, i takon shek. XIX-XX.
HAMBARI I SHABAN ADEM BAJRAKTARIT ……………..shek.XIX
HAMBARI I SHEFQET BAJRAKTARIT ……………….shek XIX
KOSHI I THURUR- me thupra Pshtojë e Adem Bajraktarit. ..shek.XX
RUDINA ( Pastasella)
BELLUHA – vend ne te cilin gjenden gjurme arkeologjike
PUSI – ka gjurme te vendbanimit te hershem.
BREGU I KISHËS – afer Kronit te Madhe, gjenden themelet e kishes
OBJEKTE KISHTARE – te periudhes se hershme bizantine dhe mesjetare(.(3)
XHAMIA E FSHATIT – ushtria dhe paramilitare serb, e rrenuan minaren e xhamise tersishte, gjate luftes se fundit ne Kosove 1998/99.( GURI I XHAMISË)
NUSHPALI
VARREZA TË VJETRA – qe thuhet se jane te kohes se sundimit romak, ne lindje te vendit te quajtur Maqina.
KISHA E VJETËR – ne vendin Arat te Medha, ne jugperendim te fshatit, thuhet se ka qene Ilire. Aty jane azbuluar disa skelete shume te mdhenj.(2)
BARDHATINI (Bratotini)
VENDI MEKISHA –sot ara mbi fshat, supozohet te ket qene kisha e vjeter krishtere(2)
VARREZA TË VJETRA GJATË SUNDIMIT KRISHTERË ,te fundosura ne toke.
VARREZA TË VJETRA – SHQIPTARE me mbishkrime arabe dhe turko-osmane
LISI I VJETËR – Thuhet se lisi eshte i vjeter mese 200 vite.
FRAJAKA ( Vranjaka)
————————–
VARREZA TE VJETRA- ne vendin e quajtur Mexha, vjetersia e tyre nuk dihet.
FRASHERI ( Sanofci))
————————-
SHTEPIA E LIMAN GOLËS ………………………………………shek.XIX
NER GURINË – lokaiteti i vjeter.
KISHA E VJETËR – ne anen jugore te fshatit, konsiderohej si kishe Iliro –romake.
LIVADHET – gjurme te lokalitetit te vjeter.(2)
DRENAJ ( Drenoci)
————————
VARREZA TE VJETRA ILIRE- , ne vendin RANISAD, ne jug te fshatit. Poashtu varreza te vjetra gjenden edhe ne lokalitetin Maqina (2).
LIS I MADH- ne jug te fshatit, ne vendet qe quhen Varret e Poshtra
VARREZA TË VJETRA – me mbishkrime arabe dhe turko -osmane te
te shek. XIX – XX.
XHAMIA E FSHATIT – Eshte ndertuar ne vitin :1810v.
MINARJA E XHAMISË SË VJETËR
BURIMI I EPËRM Pataqani i Epërm )
________________________________
VIDHISHT –ne juglindje te fshatit gjinden gjurmet e vendbanimit te vjeter
BARE – gjurmet e vendbanimit te vjeter,
ARAT E KISHËS – mendohet te ket qene me heret aty nje kishe.
VARREZA TË MOCME (2)
VARREZA TË VJETRA –Shqiptare– ………………….. shek. XIX – XX
MULLIRI I MUS DESTAN BELLAQËS…………………. shek. XX
SHTEPIA E VJETER – e Bajram Ram Bellaqa …………shek. XX ( 1965 )
BURIMI I POSHTEM (Potocani i Poshtem )
____________________________________
ARAT E GASHIT – Vendbanim i vjeter
TYRBJA E DËRVISH AHMATIT –DHE DËRVISH AVDISË thuhet se eshte ngritur para 400 vite.
Ne te jane varrosur:Dervish Ahmati dhe Dervish Avdia.
SHPATAT – E Dervish Ahmatit.
HAMBARI – Prone e Dervish Avdis, thuhet se eshte i vjeter …. 370 vjet.
TYRBJA E VOGEL – Ne te cilen gjenden rrobat dhe tesbih te Dervish Ahmatit dhe Dervish Avdis.
VARREZA TE VJETRA .Ne gure mbi varror jane shenuar: emri, emri i
prindit dhe viti i vdekjes, ne gjuhen arabe dhe turko-osmane.SHEK.XVIII- XIX
SOPAJ ( Sopaniqi)
_______________
TROJE – Ne drejtim te Nushpalit, gjendet vendbanim i vjeter
ROVINA – Gjurme te vendbanimit te vjeter.
VARREZA TË VJETRA – ne vendin Dugojat, Rrotllajka etj.
KISHA E VJETËR – ka ekzistuar ne koder midis Malesise se Re dhe Sopajit.
SHTEPIA E VJETËR – e Z.Ahmet Hasan Morina …….. ……………..shek.XX
SHTEPIA E VJETËR – e Z.Malush Avdyl Morina ………………… …shek.XX
BËRNJAKA ( Bërnjaqa)
_____________________
VENDBANIM ANTIK (1) ILIR, thuhet se eshte me i vjeter se Rahoveci
VARREZA TË VJETRA – gjenden perfundi morgut
KISHA – me pare aty ishte nje rrase, nuk dihet se varri i kujt ishte, me vone aty ndertohet kisha e dhe objekte percjellse.
KËSHTJELLA ( Zatriqi)
_____________________
VENDBANIM SHPELLOR PARAHISTORIK-Periudha Neolitit dhe Eneolitit.
GJETJET ARKEOLOGJIKE – Perkasin ………shekujve: IV-II. para krishtit.
KALAJA E GRADINËS – shtrihet ne majen e rrafshte te malit shkembor.
BURIMI I CELISË- gjendet afer GADISHËS, ne pjesen veriore.
GRADISHA E VOGËL – gjenden ne mahallen e poshtme.
KALLDËRMA – e kohes se hershme,por ne kohe te fundit permendet Bali Aga dhe
Vajza e tij, e cila ka ndertuar nje pjese te kesa kallderme.
ARTI NË GUR – Gjendet perfundi malit te Keshtjelles ne anen jugperendimit,
ne vendin e quajtur “Sharenice”.
Me daten:06.07.2006.eshte vizituar nga Prof.Emmanuel Anati
nga Qendra per hulumtime parahistorike”Kapo Di Ponte –Itali.
Ne gur shkruan “Ty et Zot Ty” e vjeter para 6000 vite.
XHAMIA E FSHATIT – eshte ndertuar ne vitin: 1764. Eshte djegur nga paramiltar
dhe ushtria serbe ne vitin 1999.
VARREZA TË VJETRA – me mbishkrime arabe dhe turko-osmane
i perkasin shekullit : XIX – XX.
HOQA E MADHE
________________
VENDBANIM I VJETER PARAHISTORIK (2)
KISHAT : i takonin pasanikve te Prizrenit
1.Kisha e Shen Kollit
2………………Angjellit
3………………Ilis
4………………Llukes
5………………Stefanit
6………………Anes
7………………Dieles
8………………Apostolit
URA E GURIT – ………………………………… i takon shek.
VINICA E HAXHI LUBËS………………………… Eshte ndertuar ne shek. XIX
KULLA E LAM UKËS –(pronari i vertet eshte:Z.Lam Uka),familja e te cilit
kane jetuar ne kete fshate, te banuar me heret nga
popullata autoktone shqiptare, deri ne vite 1946.
STELLA ROMAKE – gjate punimeve ne vitin 1994,Z.Shaban Curri, nga Grejkovci
ka gjetur stellen ne toke, me shkrim romak.Ende gjendet aty.
VARREZA TË VJETRA – afer kishes te Shen Ilis, aty ka edhe varreza shqiptare.
MULLIRI I VJETER I BËRKIQIT…………………………………………shek.XX
KONAKU I DEQANIT………………………………………
GOSPODARSKA KUCA – SARAJ – eshte ndertuar ne vitin 2006 dhe ka kushtuar
hic me pak se 255.000.E, nga(EAR),(SIDA)etj.
ZAQISHTI ( Zoqishta)
___________________
VENDBANIM ILIRO – ROMAK
KALAJA E DAFËS – PARAHISTORIK
NE JUGPERENDIM TE FSHATIT –jane gjetur themele ndertesash, qeramike dhe
vatra te zjarrit.
KISHA E ZOQISHTËS- thuhet se eshte me e vjeter 300 vjet se ajo e Deqanit.
VARREZA TË VJETRA – quhen “Varre te Mdhaja”
VARREZA TË VJETRA – Shqiptare , me mbishkrime arabe dhe turko-osmane shek. XVIII – XIX
APTERUSHA
__________
KISHA – ne mes te fshatit dhe ne te dale te fshatit kah Samadrexha,ne vendin
e quajtur Raushic.
VARREZA TË MOCME – ku jane varrosur shqiptare katolike,ndersa sot popullata
i quan varreza romake.
SHTYLLA DORIKE- jane gjetur ne vendin Gurishte.
KRONI I APTERUSHES – GURRA………………………………………………….
VARREZA TE VJETRA – shiptaro-musliman, rrasa te gurit te shkruara ne gjuhen
arabe dhe turko – osmane, ………… te shek.XIX -XX
KULLA E MAHMUT PASHA –………………………. eshte ndertuar ne vitin 1830
SHTEPIA E Z.KASIM KABASHI – ka sherbyer si shtepia e kultures,shek:XIX-X
RETIA E EPERME
_________________
VENDBANIM I VJETER ANTIK
DY PLLAKA MBIVARREZORE- te mermerit te gdhendura me tekstin latin(2)
PLLAKA NGA KOHA ROMAKE
NE THEMELET E SHTEPISE SE KULTURES –e ndertuar ne vitin 1989, jane
Gjetur ne themel dy pllakeza te qeramikes.
PLLAKEZA MERMERI GJYSME HARKORE–te grafikuar me tre rreshta dhe me nje qiri ne gjuhen osmane, eshte gjetur ne nje shtepi te vjeter ne vitin 1993.
VARREZA TE VJETRA ILIRO – DARDANE- gjenden ne periferi te fshatit.
DY HISAR – dy kodra te vogla,kupolla te dheut,njera ne pjesen kah Retia e Poshtme e tjetra ne veri te fshatit.
XHAMIA E FSHATIT –…………………………….. eshte ndertuar ne vitin 1945.
RETIA E POSHTME
ARAT E MUHAXHIRËVE-ketu kane jetuar shqiptaret e debuar nga Sanxhaku i
Nishit ne vitin 1877 – 78.
VARREZA TE VJETRA ……………………thuhet se jane te vjetra me se 400 vite.
XHAMIA E FSHATIT – eshte ndertuar ne vitin 1947. Ndersa ne luften e fundit ne Kosove, me daten:26.03.1999, eshte minuar dhe shkaterruar tersisht nga paramilitare dhe ushtria serbe.
RAHOVEC : Pergjegjesi per Trashegimi Kul.Hist.
24.08.2015 Kadri Sh. Durguti,prof i orientalist.
LISTA E OBJEKTEVE TË EVIDENTUARA NË RAHOVEC DHE RRETHINËN E SAJ28
Nr. Monumenti Nr. i inventarizimit-vend. Fshati
——————————————————————————————————————————-
1 Gërmadhat e kullës së Haxhi Mustafës 10084-33 Rahovec
2. Kullë-shtëpi e Qamil Vëqitërnës 10086-32 Rahovec
3. Kulla e Hajrulla Qantës 10087-12 Rahovec
4. Kroni i vjetër 10088-24 Rahovec
5. Teqja e Melamive 10089-51 Rahovec
6. Teqja e Sheh Bakis 10090-46 Rahovec
7. Kulla e Sahit Selmanit 10091-46 Krusha e Madhe
8. Xhamia e fshatit 10092-57 Zatriq
9. Xhamia e fshatit 10093-50 Krusha e Madhe
10. Konaku i Manastirit të Deçanit 10094-41 Hoqa e Madhe
11. Ura e vjetër e Shën Kollit 10095-30 Hoqa e Madhe
12. Vinica e Haxhi Lubës 10096-16 Hoqa e Madhe
13. Gërmadhat e kishës Shën Arhangjeli 10097-13 Hoqa e Madhe
14. Kapella dhe konaku i Lazar Kujungjiqit 10098-48 Hoqa e Madhe
15. Mulliri i familjes Brkiq 10099-52 Hoqa e Madhe
16. Shtëpia e familjes Spasiq 10100-38 Hoqa e Madhe
17. Kisha e Shën Kollit 10101-49; 02-460/58 Hoqa e Madhe
18. Kisha e Shën Anës 10102-2 Hoqa e Madhe
20. Kisha e Shën Dielës 10103-35; 557/66 Hoqa e Madhe
21. Kisha e Shën Stefanit 10104-30 Hoqa e Madhe
22. Kisha e Shën Llukës 10105-57; 119/67 Hoqa e Madhe
23. Kisha e Shën Ilis 10106-34 Hoqa e Madhe
24. Kisha e Shën Damit dhe Kuzmanit 02-495/54 Zoçishtë
25. Gërmadhat e kishës së Shën Shpëtimtarit 558/66 Apterushë
26. Tyrbe e baba Salihut 10107-20 Palushë
27. Kulla e Shaban Bajraktarit 10108-4 Palushë
28. Xhamia e fshatit 10109-57 Rudina(Pastaselë)
29. Xhamia Kadiri 10110-32 Rahovec
30. Shtëpia e familjes Hajdar Hajdari 10111-55 Rahovec
31. Shtëpia e Ibrahim Shaban Dulës 10112-18 Rahovec
32. Shtëpia e Nexhat Durakut 1-113-37 Rahovec
33. Kulla e Ismet Qemegës 10114-28 Rahovec
34. Shtëpia e Sakip Haxhi Vehapit 10115-57 Rahovec
35. Xhamia e fshatit 10116-3 Drenoc
36. Xhamia e fshatit 10117-41 Xërxë
37. Xhamia e fshatit 10118-30 Fortesë (Bellacërk)
38. Kulla e Rexhep Remës 10119-8 Xërxë
39. Ura e gurit 10120-10 Fortesë
40. Ura e gurit 10121-39 Fortesë
41. Shtëpia e Alush Tahir Gashit 10122-58 Nagac
42. Xhamia e fshatit 10123-15 Hoqë e Vogël
43. Xhamia e fshatit 10124-55 Brestoc
44. Shtëpia e Abidin Rexhep Krasniqit 10125-28 Brestoc
45. Shtëpia e Milaim Ibrahim Arllatit 10126-34 Brestoc
46. Mulliri i Nasip Ramadan Himajt 10127-45 Gexhë
47. Kulla e Beg Osmanit 10128-55 Malësi e Vogël
48. Kulla e Mahmud Pashës 10129-6 Apterushë
49. Shtëpia e Haxhi Shaban Mazrekut 10130-14 Apterushë
59. Sahat Kulla 10131-40 Rahovec
51. Shtëpia e Nekip Shehut 10132-23 Rahovec
——————————————————————————————————————————-
52. Shtëpia e Hamëz Sylkës 10133-14 Rahovec
53. Shtëpia e Qamil Jonuz Vuçitërnës 10134-49 Rahovec
54. Shtëpia e Gjorgj Shariqit 10135-38 Rahovec
55. Shtëpia e Bedri Xhamali Kergagut 10136-19 Rahovec
56. Kulla e Muharrem Hondozit 10137-36 Rahovec
57. Xhamia e Kasumit 10138-18 Rahovec
58. Xhamia e Sokolit 10139-36 Rahovec
59. Teqja e Madhe 10140-31 Rahovec
60. Kulla e Met Ymer Berishës 10141-56 Kramovik
61. Shtëpia e Gojk Nikollë Gashit 10142-1 Dobidol
62. Hambari i Ymer Abaz Balës 10143-16 Rahovec
63. Shtëpia e Mustafa Jusuf Kadriut 10144-31 Rahovec
64. Shtëpia e Blerim Hysen Oruqit 10145-17 Rahovec
65. Shtëpia e Bujar Mullaaliut 10146-33 Rahovec
66. Shtëpia e Haki Mullaliut 10147-39 Rahovec
67. Shtëpia e Zijajdin Palqes 10148-58 Rahovec
68. Shtëpia e Hazër Kadiri 10149-1 Rahovec
69. Shtëpia e Maliq Xhemajli Mullaaliut 10150-25 Rahovec
70. Shtëpia e Jusuf Dermalës 10151-0 Rahovec
